Çocukluk periyodundaki ağız ve diş sıhhati, gelecekteki ağız ve diş sıhhatini önemli biçimde etkilemektedir.Bu nedenle bu periyotta meydana gelen sorunların süratli bir biçimde çözülmesi ve yeni sorunların oluşmasının önlenmesi gelecekte yaşanacak önemli problemlerin önlenmesi bakımından büyük kıymete sahiptir.
Çocuklara uygulanan her türlü tedavi ve esirgeyici diş hekimliği süreçlerini yapan, bu bahiste özel eğitim almış diş doktorlarına pedodontist (çocuk diş hekimi), bu diş hekimliği kısmına da pedodonti denir. Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır:
1-Oluşmuş sorunların tedavi edilmesi: Dolgu, kanal tedavisi, çekim, yer tutucu üzere tedavilerin tümünü kapsar.
2-Problemlerin oluşmasını engellemek emelli uygulanan gözetici diş hekimliği: Bu uygulamalar dişleri çürüğe karşı korumak emeliyle yapılan uygulamalardır. Günümüzde tıbbın her alanında olduğu üzere diş hekimliğinde de, sorunu oluşmadan durdurma diyebileceğimiz gözetici hekimlik değer kazanmıştır. Hami diş hekimliği bilhassa çocuklarda büyük ehemmiyet taşır. Zahmetsiz, ucuz ve acısız uygulamalar olduğundan çocukların diş doktoru ile birinci müsabakalarının hami diş hekimliği ile ilgili olması tercih edilir.
Pedodonti A.D. Sıkça Sorulan Sorular:
- Soru: Çocuğumu birinci sefer ne vakit muayene ettirmeliyim?
Cevap: Çocuklar çok küçük yaşlarından itibaren (6 ay- 1 yaş) 6 ayda bir nizamlı olarak diş doktoruna götürülerek hem çocuğun bu ortamla tanışarak korkmadan gelebilmesi sağlanmalı, hem de ebeveynler, çocuklarının diş sıhhatlerini en üst düzeyde tutmak için neler yapmaları gerektiğini öğrenmelidir. Ayrıyeten bu sayede telafisi sıkıntı büyük sorunlar oluşmadan ya da şimdi büyümeden tespit edilip müdahale edilmiş olur.
- Soru: Süt dişlerine dolgu yapılması gerekli midir?
Cevap: Süt dişleri vakitle düşerek yerlerini daimi dişlere bırakırlar. Lakin süt dişlerinin bir kısmı ağızda 12-13 yaşına kadar korunmalıdır zira bu dişlerin altından gelen daimi dişler gelişimlerini bu yaşlarda tamamlar ve ağız içine sürmeye hazır olur. Bilhassa çiğnemede kıymetli rol oynayan süt azı dişleri, süt kesici (ön) dişlere oranla çok daha geç değişirler. Bu nedenlerle bu dişlerin düşme vakitlerine kadar ağızda sağlıklı bir formda tutulmaları büyük değer taşımaktadır. Şayet kelam konusu dişlerde çürük varlığı tespit edilmiş ise vakit geçirmeden dolgu yapılması, bu dişlerin düşme yaşlarına kadar ağızda kalmasına yardımcı olur.
- Soru: Çocuğumun dişleri çok süratli çürüyor. Dişlerinin korunmasına yönelik neler yapılabilir?
Cevap: Diş çürüğünün önlenmesinde en kıymetli vazife aileye düşmektedir. Dişlerin nizamlı olarak fırçalanması ve beslenme alışkanlığının denetimi çocuğun anne-babasına düşen değerli vazifelerdir.
Bunlara ek olarak diş çürüğünün önlenmesi emeliyle kliniğimizde farklı esirgeyici uygulamalar uygulanmaktadır:
1-Hijyen Eğitimi
Ağız diş bakımını eksiksiz yapmak lakin eksiksiz bilgi ile mümkün olur. Diş fırçalama ve diş ipi kullanımının öğretilmesi, beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi ve ağız diş sıhhatinin değerinin anlatılmasını içeren hijyen eğitimi, eksik bilgi kalmamasını sağlar. Bu eğitim çocuklar için olduğu kadar büyükler için de ehemmiyet taşır.
2-Yüzeysel Flor Uygulaması
Florid sudan yahut yediğimiz pek çok besinden alabildiğimiz doğal bir mineraldir. Dişler üzerine sürülerek uygulanan bu mineral diş minesini güçlendirerek çürüğe karşı daha güçlü hale getirmektedir.
Yüzeyel florid uygulamaları 3 yaşından itibaren başlanabilen ve her 6 ayda bir tekrarlanması gereken kolay, acısız bir süreçtir. Çocuğun diş doktoru ile birinci müsabakası ve 6 aylık periodlarla kontrola gelmesi açısından ülküdür. Birkaç dakika süren bu süreç sonrasında çocuğunuzun dişlerinin yüzeyinde depolanan florid, dişleri çok daha sağlıklı ve güçlü yapacaktır.
3-Fissür Örtücü
Dişlerin çiğneyici yüzeyleri girintili çıkıntılıdır. Bu bölgeler epeyce dardır ve besinlerin sıkışıp temizlenememesi nedeniyle ekseriyetle çürüklerin başladığı yerlerdir. Bu bölgelerde besin ve mikroorganizma birikimini önlemek gayesiyle bu girintiler ‘fissür örtücü’ ismi verilen özel akıcı bir dolgu ile kapatılır. Bu süreç sayesinde tüm çürüklerin yaklaşık %70 ini oluşturan çiğneyici yüzey çürüklerinden korunmak mümkün olur. Bu uygulamanın, birinci kalıcı azı dişlerin çıktığı periyotta uygulanmaları ülküdür. Bu da 6 yaş civarıdır. Öbür azı dişlerinin sürme vakitlerinde başkalarına de uygulanır. Kıymetli bir nokta kalıcı dişler sürmeye başladıktan kısa bir mühlet sonra yaptırmanın (1-2 sene içinde)daha âlâ olacağıdır. Muhakkak acısız ve çok kolay bir süreçtir.
Soru: Yer tutucu nedir?
Cevap: Süt dişleri kimi vakit çeşitli sebeplerle (çürük yahut kaza) düşme vaktinden erken kaybedilebilir. Bu türlü durumlarda alttan gelen kalıcı diş hazır olup sürene kadar, yandaki dişler eğilerek, dönerek kaybedilmiş süt dişinin kalıcı diş için muhafazası gereken yeri kapatabilirler. Hatta boşluğun karşı çenesinde bulunan diş uzamaya başlar. Şayet erken süt dişi çekiminden sonra gelişim kendi haline bırakılırsa meydana gelen bu hareketler gelecek daima dişe yer kalmamasına sebep olacaktır. Böylelikle kalıcı diş ya hiç süremeyecek ya da olağan yerinin dışında gelişecektir.
Yer tutucular, tüm bu sorunların önüne geçmek emeliyle, dişin boşluğunu koruyan ve metal ve akrilden hazırlanan apareylerdir. Kaybedilen diş sayısına nazaran hareketli (takılıp çıkarılan) yahut sabit (yapıştırılan) yer tutucular yapılabilir.
Soru: Çocuğum diş tabibine muayene olmuyor ve tedavi yaptırmıyor. Bu mevzuda ne yapılabilir?
Cevap: Bilhassa küçük yaştaki çocukların diş doktoru ile birinci sefer karşılaştıklarında uyumsuz davranmaları olağandır. Kliniğimizde ahenk sorunu olan çocukların diş tedavisine iknası ve ahengi için özel davranış yönlendirme teknikleri kullanılmaktadır. Lakin tedavi seanslarında ahenk sağlanamayacağına karar verilen çocuklar ve engelli hastaların tedavisi genel anestezi altında yapılabilmektedir.
