Dişeti hastalıklarının tedavileri ortasındaki en yaygın ve kollayıcı metottur. Diş taşı paklığında tartar
ve plak olarak da isimlendirilen diş taşları uzaklaştırılır. Plak yapışkan bir husustur ve büyük çoğunluğu
bakterilerden oluşur. Plağın vakit içinde sertleşmesi ile diş taşları oluşur. Plak ve diş taşları, diş
yüzeyine bilhassa de dişeti hududunun altında bulunan kök yüzeyine tutunurlar. Plak pürüzlü yüzeye
tutunma eğiliminde olduğundan kök yüzeylerinin düzleştirilmesi gerekir. Bu süreçte tüm diş taşları
temizlenir ve kök yüzeyi üzerindeki düzensizlikler giderilir.
Ne Vakit Uygulanır?
Dişeti hastalığına neden olan plak ve diş taşlarının uzaklaştırılması için diş taşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirme süreçleri yapılır. Hastalığın erken devirlerinde özellikler gingivitiste, durumun denetim altına
alınabilmesi için bu tedavi kafidir. Lakin ileri seviyedeki hadiselerde bu süreç tedavinin birinci basamağı
olabilir.
Uygulama Aşmaları Nelerdir?
Bazı hastalarda bu süreç rahatsızlık verebileceği için, bu hastalarda çalışılacak alana lokal anestezi
uygulanabilir. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirmede ultrasonik aletler ve el aletleri kullanılır.
Ultrasonik aletler hava basıncı ya da elektrik ile çalışırlar. İki bileşenleri vardır. Birincisi nispeten keskin
olmayan metal bir uçtur. Bu uç yüksek frekansta titreşir ve diş üzerindeki plak ve diş taşlarını yüzeyden
uzaklaştırır. İkinci bileşen, su ile yıkama sistemidir ki metal ucun çalışırken soğuması ve dişten çıkan
artıkların uzaklaştırılmasına yardım eder. El aletleri keskin kenarlara sahiptir ve bu kenarlar dişe
yaslanarak diş yüzeyindeki diş taşları uzaklaştırılır.
Dişeti hatalığının erken devirlerinde (gingivitis) ya da daha ileri dişeti hastalığının ağzın bir bölümünde
lokalize olduğu durumlarda (lokalize periodontitis) diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirme genellikle
tek bir randevuda bitirilir. Hastada periodontitis mevcutsa, tek çenenin bir yarısı tek randevuda tedavi
edilir. Bu nedenle tedavi dört seansta tamamlanır.
Tedavi Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Tedaviden iki üç gün sonra kaybolacak sıcak-soğuk hassasiyeti ve hafif ağrı olabilir. Ağrının ortadan
kaldırılması için ağrı kesiciler kullanılabilir. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirmeden sonra özellikle
oral hijyenin sağlanmasını zorlaştırılan ağrı olduğunda antiseptik ağız gargaraları kullanılabilir. Aynı
vakitte diş fırçalama ve diş ipi kullanımına da devam etmelisiniz. Diş taşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirmeden sonraki birinci gün hafif seviyede kanama olabilir.
Riskleri Nelerdir?
Periodontitis tedavisinden sonra dişeti iltihabı azalır ve birebir vakitte bakteri plağının tutunmasına
yardımcı olan dişeti cepleri ortadan kalkar. Bu nedenle tedavi başarılı olursa dişetleri çekilir. Dişeti
çekilmesi ölçüsü, dişeti cebinin birinci derinliğine ve periodontitisin derecesine bağlıdır. Başarılı bir tedaviden
sonra, hastalığın derecesi ne kadar fazla ise dişeti çekilme ölçüsü da o kadar fazla olur. Sonuç olarak,
diş kökünün kimi kısımları açığa çıkarak dişin daha uzun görünmesine ve soğuk-sıcağa daha duyarlı
olmasına neden olur. Kök yüzeyi çürüklerinden korunmak için âlâ bir ağız hijyeni ile diş hekiminiz
tarafından önerilen fluorid içerikli bir jeli kullanımı uygun olacaktır.
Gingivektomi ve Gingivoplasti
Nedir?
Gingivektomi, dişeti dokusunun cerrahi olarak uzaklaştırılması sürecidir. Gingivoplasti ise diş
etrafındaki sağlıklı dişeti dokularının şekillendirilmesidir. Bu süreçler diş etraf dokuları ve dişeti
hastalıkları konusunda uzmanlaşmış olan periodontistler tarafından gerçekleştirilir.
Nerelerde Kullanılır?
Gingivektomi dişeti hastalığının tedavisi için geliştirilmiş bir tedavidir. Günümüzde tıpkı vakitte estetik
düzenlemeler için de kullanılmaktadır.
Dişeti dokusunun uzaklaştırılması için iki neden vardır. Diş ile dişetleri ortasında oluşan dişeti ceplerinin
bulunması birinci nedendir. Bu alanlarda yemek artıklarının ve bakteri kolonilerinin birikmesi ile temizleme
zorluğu ortaya çıkar. Bu cepler yalnızca dişeti dokusu içeriyor ise gingivektomi ile uzaklaştırılabilirler.
Bazı durumlarda diş etrafında çok fazla ölçüde dişeti olabilir. Bu da diş ve dişetinin pak tutulmasını
engelleyen bir durumdur. Birebir vakitte kozmetik bir sorundur. Önemli olaylarda çiğneme ve konuşmayı
etkileyecek boyutta olabilmektedir. Epilepsi ilaçlarında olduğu üzere birtakım ilaçlar çok dişeti büyümelerine
neden olabilmektedir. Bazen açık bir neden olmayabilir.
Gingivoplastinin yardımı ile yine şekillendirilen dişetleri daha doğal bir görünüme sahip olur. Genetik,
hastalık ya da travma nedeni ile formu bozuk ya da asimetrik dişetleri bu süreç ile düzeltilebilir. Bu işlem
birebir vakitte yalnızca kozmetik ihtiyaçlar nedeni ile de yapılabilir. Gingivoplasti çoklukla tek başına
uygulanır. Lakin birtakım durumlarda gingivektomiden ya da dişeti hududunda dişetine eklenen greft
uygulamasından sonra da uygulanabilmektedir.
Uygulama Nasıl Yapılır?
Periodontistiniz süreçten sonra ağız hijyeninin nasıl sağlanması gerektiği konusunda ve uygulanması
gereken öteki prosedürler konusunda sizi süreç öncesinde bilgilendirecektir. Varolan dişeti ceplerinden
diş taşlarının uzaklaştırılması için diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirme gerekebilir.
Gingivektomi ve gingivoplastiler ekseriyetle el aletleri ile yapılır. Fakat birebir vakitte elektro cerrahi aletleri,
laser ve/veya döner aletler ile de yapılabilmektedir.
Dişetlerinin uyuşturulması için lokal anestezi yapılır. Gingivektomi birkaç dakika sürebileceği üzere bir saat
de sürebilir. Müddetin uzunluğu kaldırılacak doku ölçüsüne bağlıdır. Gingivoplastiler ise birkaç dakika
sürmektedir.
Tedavi Sonrasında Yapılması Gerekenler
Gingivektomi ve gingivoplasti sonrasında dişetlerinin üzerine onları hami bir tip bandaj yerleştirilir. Bu
bandaj süreçten sonra 10 gün boyunca dişetleri üzerinde kalmalıdır. Bandajın diş etlerinizin üzerinde
bulunduğu bu 10 gün içinde yumuşak yiyecekler yenmeli, baharatlı ve kıtırlı yiyeceklerden uzak
durulmalıdır. Diş doktorunuz ya da periodondistiniz size ağrı kesici ilaç ile klorheksidinli ağız gargarası
tavsiye edecektir.
İyileşme dönemi sırasında, ağız içi pak tutulmalıdır. Cerrahi alan içinde bulunan dişler, dişeti koruyucu
bandaj üzerindeyken fırçalanmamalıdır. Fakat geri kalan tüm bölgelerdeki dişler fırçalanmalı ve diş ipi
kullanılmalıdır. Bandaj çıkarıldıktan sonraki müddette fırçalama ve diş ipi kullanımı sırasında iyileşme
dokularındaki kanama olağandır. Süreçten 7-10 gün sonra bandaj çıkarılır. Üç ya da dört hafta içerisinde
dişetleri olağan görünümlerine kavuşur fakat dokunun tam olarak güzelleşmesi için iki ya da üç aya ihtiyaç
vardır.
Riskleri Nelerdir?
Bu süreçler büyük bir risk taşımamaktadır. Seyrek de olsa kanama olabilir. Enfeksiyon riski de oldukça
düşüktür. Birinci 24-48 saat içerisinde sızıntı biçiminde kanama görülebilir.
Yumuşak Doku Greftleri
Dişeti hastalığı (periodontal hastalık), fizikî travma ( sert kıllı diş fırçası ile çok sert ya da çok sık diş
fırçalama), dişlerin konumu ve yaşlanma nedeni ile dişeti çekilmeleri görülebilir. Dişeti çekilmesi ciddi
boyutta ise diş köklerinin bir kısmı açığa çıkabilir. Bu durum sıcak-soğuk hassasiyeti yapabildiği üzere, kök
çürüklerine de neden olabilir. Tıpkı vakitte imaj açısından da sorun yaratabilir.
Yumuşak doku greftlerinde, ileride oluşabilecek çekilmeler önlemek için daha fazla dişeti dokusu bu
bölgelere eklenir. Bu sürecin yardımı ile ortaya çıkmış olan kök yüzeyi örtülenir ve hassasiyet durdurulur.
Birebir vakitte dişin görünümü de güzelleştirilir. dişetleri çok ince yapıda olan şahısların dişeti çekilmesi
yaşama ihtimali epeyce yüksektir. Bu bireylerde ileride yaşanabilecek sorunu engellemek için yumuşak
doku grefti uygulanabilir.
Dişeti Flep Cerrahisi
Nedir?
Dişeti flep cerrahisinde dişetleri dişlerden ayrılarak süreksiz olarak kıvrılır. Böylelikle diş doktoru diş kökünü ve
kemiği görebilir.
Hangi Durumlarda Kullanılır?
Dişeti flep cerrahisinin emeli dişeti hastalığının (periodontitis) tedavi edilmesidir. Bu süreç orta ya da ileri
seviyede dişeti hastalığı olan şahıslara tavsiye edilir. Dişeti enfeksiyonu cerrahi olmayan bir formül ile
ortadan kaldırılamıyor ise dişeti flep cerrahisi kullanılır. Dişeti flep cerrahisi, öbür bir süreç olan kemik
cerrahisi ile birlikte de uygulanabilir.
Uygulama Nasıl Yapılır?
Öncelikle, dişler etrafındaki tüm plak ve diş taşları uzaklaştırılır ve ağız hijyeni güzelleştirilir. diş doktorunuz ya
da periodontistiniz genel sıhhatinizin ya da kullanıyor olduğunuz ilaçların cerrahi süreç yapılmasına izin
verip vermediğini denetim eder.
Bölge öncelikle lokal anestezi ile uyuşturulur. Dişetleri bir el alet yardımı ile dişlerden ayrılır. Böylece
periodontist köklere ve dişi destekleyen kemik dokusuna direkt olarak ulaşabilir. Sonra enfekte dokular
dişler arsından ve kemikteki deliklerden (defektler) uzaklaştırılır. diştaşı paklığı ve kök yüzeyi
düzleştirme süreçleri uygulanır. Kemikte defektler mevcutsa, kemikler yine şekillendirilerek
düzeltilebilirler. Bu süreç sırasında kemik köşeleri, Er:YAG laser ya da döner aletler kullanılarak
yumuşatılabilir.
Bu süreçlerden sonra, dişetleri yine dişler üzerindeki yerlerine yerleştirilerek dikişler ile sabitlenir.
Cerrahi alan dişetlerini gözetici bandaj ile örtülenir.
Tedavi Sonrasında Yapılması Gerekenler
İşlemden sonra, az da olsa rahatsızlık hissetmek mümkündür. Periodontist tarafından reçete edilen ağrı
kesiciler süreçten sonra kullanılabilir. Bu sizi rahat ettirecektir.
Cerrahi uygulanan alan güzelleşirken bu alanın olabildiğince pak tutulması çok kıymetlidir. Geri kalan
alanlardaki dişlerinizi fırçalamaya ve diş ipi kullanmaya devam etmeniz gerekmektedir. Periodontal
bandaj cerrahi alanın korunması için kullanıldıysa, plağın yumuşak bir biçimde dişlerden uzaklaştırılması
sağlanmalıdır. Periodontal cerrahi sonrasında çoklukla klorheksidinli antimikrobiyal ağız gargaraları
reçete edilir. Bu gargaralar plağın kaldırılmasını sağlamaz lakin bakterilerin ölmesine ve ağızdaki
güzelleşmeye yardımcı olur.
Az ölçüde şişlik oluşabilir. Bunu önleyebilmek için tedavi edilen alana ağız dışından (yüzden) buz
kompresi uygulanarak önlenebilir. Enfeksiyonun önlenmesi için, antibiyotikler reçete edilebilir. Tedavi
edilen alan 7-10 içinde periodontist tarafından denetim edilir.
Riskleri Nelerdir?
Cerrahi sonrasında az ölçüde kanama ve şişlik görülebilir. Birebir vakitte enfeksiyon gelişme riski de
mevcuttur. Cerrahi müdahale yapılan alanda vakit geçtikçe dişeti çekilmeleri görülebilir. Tedavi edilen
dişler sıcak ve soğuğa karşı daha hassas hale gelebilir. Birebir vakitte tedavi edilen alandaki kök yüzeyi
çürükleri daha fazla gelişme gösterebilir.
