Aileler, Öğretmenler ve Dil ve Konuşma Terapistlerinin Çocuklardaki Dil ve Konuşma Bozukluklarına Yönelik Tutumları

Çocuklardaki bağlantı meseleleri aile bildirimleri, öğretmen raporları ve lisan ve konuşma terapistleri (DKT) tarafından yapılan değerlendirmeler ile saptanmaktadır. Lisan ve konuşma bozukluklarının önlenmesi ve terapisinde işbirliği içinde bulunmaları gereken bu üçlü kümenin mevzuya ait görüş ve tavırları alanyazında değerli bulunmaktadır.

Örneğin, lisan ve konuşma terapistleri (DKT) anne babalarla sonları aşikâr bir işbirliğinden daha iştirakçi bir işbirliğine geçiş yapmışlardır. Küçük çocuklara uygulanan müdahale yaklaşımlarında tercih edilen klasik ‘terapist merkezli modelde uzman kendini odağa alıp hizmet alanlara daha yönlendirici ve denetimli bir hizmet planlaması uygularken, son vakitlerde benimsenen ‘aile merkezli model’de müdahalenin ideolojisi çocuğun ailesi ve terapisti ortasında olumlu bir münasebet biçimlendirmek halinde olmuştur.

Terapistler anne babaları terapiye katmakla kalmayıp onlara karar sisteminde rol alma imkanı da tanımaktadırlar.

Alanyazında, ailelerin, çocuklarının sıhhatini ve gelişimini izleme sürecine iştiraki giderek daha çok önerilmekte ve meselelerin erken tanılanması ve kendi rollerinin belirlenmesi konusunda görüşlerinin alınmasının gerekliliği vurgulanmaktadır.

Dil ve konuşma sıkıntılı çocuklara yönelik kıymetlendirme ve terapi hizmetlerinde kullanılan ölçümlerin yerini giderek aileden alınan bilgilere bıraktığı da görülmektedir. Terapi sürecinde aileye tanınan sorumluluk artışına rağmen, ailelerin bu sürece iştirakleriyle ilgili görüşlerini belirlemeye yönelik araştırmalarda çok sayıda ailenin tarama, kıymetlendirme ve terapiye iştirak için yüksek motivasyona sahip olduğu ancak pek birçoklarının da bu rolü yerine getiremedikleri belirtilmiştir. İştirakte sonlu kalsalar bile, ailelerin çocuklarının lisan ve konuşma terapilerine katılması ve terapilerin kalitesi hakkındaki yorumları hayli olumludur; ek olarak, her ailenin çocuğu için daha fazla terapi seansı istediği belirtilmektedir. Sınıf öğretmenlerine de lisan ve konuşma bozukluklarına müdahale programlarında konuşma terapistlerine eşlik etme rolünün önerilmesi son yıllarda kıymet kazanan bir husus olmuştur. Çalışmalar, öğretmenlerin lisan ve konuşma bozukluğu olan çocukları hususun uzmanı ile birlikte tanılaması ve terapi önermesinin ehemmiyetini vurgular niteliktedir. Bilhassa kaynaştırma sınıflarında, birden fazla lisan ve konuşma terapistinin, klasik biçimde, çocukla sınıf dışında yalnız çalışmasının öğretmenlerin sürece katılmada ve çocukların irtibat sıkıntıları ile ilgili ihtiyaçlarını karşılamada çok az sorumluluk almalarına yol açtığını belirtmektedir. Öğretmenler öğrencilerin okuldaki akademik, toplumsal ve davranışsal durumlarına nazaran terapiye alınmaları konusunda birincil olarak danışılan bireylerdir; bu da öğretmenin çocuğun sıkıntısına ne derece olumlu bakış açısı geliştirdiğine bağlıdır. Çocuğun durumu hakkında yapılabilecek yanlış tanılamalara yol açan pürüzlerden en kıymetlisi öğretmenler ve lisan ve konuşma terapistleri ortasındaki muhtemel tavır farklılıklarıdır. Lisan çocukların eğitim yılları boyunca okuryazarlığın gelişiminde çok temeldir. Tüm çocuklar için, bilhassa kelamlı lisan, iletişimsel, akademik, toplumsal ve duygusal gelişimleri için mecburî olup, okuma ve yazma maharetlerinin gelişimini dayanaklar. Okul öncesinde lisan ve konuşma yetilerinde bir bozukluk/yetersizlik yaşayan ve/veya değişen nedenlerle daha evvelden sıkıntıları tanılamadan okula başlamış çocukların okuma ve yazmada zorluk yaşayabilme riski bulunmaktadır.

Başa dön tuşu