Dişler Ne Vakit Çıkmaya Başlar?
Doğum sonrasında ağız ve damak süt emmeye müsait olarak yaratılmıştır. Dişler ise birinci olarak anne karnında oluşmaya başlar. Süt dişleri bebek 6 aylık olunca çıkmaya başlar. 3 yaşına kadar tüm süt dişleri sırayla çıkar ve tamamı ağızda görünür. Böylelikle süt dişlerinin sayısı 20’ye ulaşmış olur. Bu çıkış bir sıraya nazaran olmaktadır. Süt dişleri yapısal farklılıklarından ötürü aşınmaya ve çürüğe daha yatkındır. 6 yaşına geldiğinde sıra daimi dişlere gelir.Daimi dişler ise kemik içinde anne karnındaki bir çocuk üzere bir kese içinde çıkacağı günü bekler.6 yaşına gelindiğinde süt dişleri yerlerini daimi dişlere bırakmaya başlarlar.Bu durum ortalama 13 yaşına kadar devam eder. Ağızda hem süt dişlerinin hem de daimi dişlerin yer aldığı 6-13 yaş ortası bu periyot karışık dişlenme devri olarak isimlendirilir. Bu devirde süt dişlerindeki mevcut çürükler, yeni süren daimi dişlerin sıhhatini da olumsuz tesirler.
Beslenmenin Ağız ve Diş Sıhhati Üzerindeki Tesirleri Nelerdir?
Bebeklerin gelişiminde anne sütünün yerini diğer hiçbir şeyin tutamayacağını biliyoruz. Bebeklerin doğal besini anne sütüdür. Hiçbir mama formülü anne sütü üzere sevgi, hassaslık, şefkat yahut felaketlerden, hastalıklardan kaçınma yollarına dair bilgi içermez bütün bu bilgiler anneden yani anne sütünden gelir.dolayısıylabebeklerin, en azından birinci altı ay anne sütü ile beslenmeleri diş ve çenelerin gelişimini, ağız etrafındaki yumuşak doku ve kas işlevlerinin olağan gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı biberon kullanımı gerekir.
Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır. Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma üzere alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar müsaade verilebilir. Şayet parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş ortasında bu alışkanlık kesinlikle giderilmelidir. Teneffüs sorunları, çene gelişmesi üzerine olumsuz tesir eder. Burundan değil de, yalnızca ağızdan soluma durumu mevcutsa (bu durum uykuda daha güzel anlaşılır) kesinlikle kulak burun boğaz uzmanına danışılmalıdır.
Dünya geneli toplumlarda en çok görülen enfeksiyonDiş çürüğüdür. Diş çürüğü kısaca beslenme sonrasında besin artıklarının dişlerimizin üzerinde kalması, uzaklaştırılamaması sonucu başlar. Ağız ortamımızda bulunan yerleşik mikroorganizmalar besin artıklarının üzerine tutunarak,onlardan beslenerek dişleri çürütmeye başlar. Besin artıkları ortamdan uzaklaştırılıncaya kadar bu durum devam eder. Diş çürüğü ilerlerse dişteki unsur kaybı artarak ağrılar başlar, dolgu süreci kâfi gelmeyerek kanal tedavisine hatta diş çekimine kadar gidebilir. Erken süt dişi çekimi istemediğimiz bir durum olup Alttan gelen daimi dişin sıhhatini da olumsuz etkilemektedir. diş çürüğü ve tedavisinde beslenmenin kıymeti büyüktür. Bilhassa doğal olmayan, hazır,katkılı yiyeceklerin diş çürüğü yapma riski daha fazladır. Bu besinleri mikroorganizmalar daha fazla severek diş çürüğü yapma aktifliğini artırır. Doğal, katkılı olmayan yiyecekler ile beslenme sonrasında dişler fırçalanmayı unutulsa bile diş çürüğü yapma riski daha azdır.
Ağız ve diş sıhhati açısından, çocukların her öğünde almaları gereken besinleri tertipli ve kâfi ölçüde almaları büyük kıymet arz etmektedir. Ağız ve diş sıhhatinin devamlılığı açısından kahvaltıda yumurta, süt, peynir, yoğurt üzere hem besin kıymeti yüksek olan hem de diş gelişiminde ve dişlerin çürükten korunmasında değerli rol oynayan besinlere yer verilmelidir.Ayrıca portakal, elma, kivi üzere meyveler ile lahana, karnabahar, semizotu üzere yeşil yapraklı sebzelerle, dönüşümlü olarak balık, tavuk, et ve et suyu katkılı yiyecekleri tüketmek gerekir. Bilhassa peynirin yemek sırasında asidik olan ağız ortamını bazik hale getirmede ve dişlerin temizlenmesinde kıymetli bir rolü vardır. Bu nedenle kahvaltı sonrasında dişlerin fırçalanmadığı durumlarda en son peynir yenilmesinin diş çürüğünden müdafaadaki tesiri büyüktür. Ayrıyeten gece yatmadan evvel dişlerin fırçalanmadığı durumlarda elmanın ısırılarak yenilmesi dişler üzerinde mekanik paklık yaparak diş çürüklerinin önüne geçilmesini sağlayacaktır.
Ana öğünlerde; fast-food üslubu beslenmenin tekrar ağız ve diş sıhhati üzerinde olumsuz tesirleri vardır. Süt ve daimi dişlerde çürük oluşumunu hızlandırırlar. Diş çürüğünün ilerlemesi sonucu dişlerde renkleşme ağrılar ağız kokusu hatta diş kaybına kadar gidebilir. Bu nedenle bu cins yiyeceklerin ve bunların yanı sıra asitli içeceklerin tüketiminin kısıtlanması gerekir. Cips, şekerleme, çikolata, bisküvi, kek, kola, dondurma vb. besinlerin temel yemek yerine ve çok ölçüde tüketilmeleri kesinlikle engellenmelidir. Bilhassa çocuklar gündüzleri okul kantinlerinden bu cins yiyeceklere çarçabuk ulaşabilmektedirler. Lakin bu yiyeceklerin yerine vitamin, protein ve kalsiyum içeriği yüksek ve tıpkı vakitte diş çürüğünden korunmada değerli katkıları olan meyve, ayran, süt, kuru üzüm, kuru kayısı, fındık, ceviz üzere yiyeceklerin tüketiminin sağlanması büyük değer taşımaktadır.
Çocukluk çağındaki sıhhatsiz beslenme sonucunda çeşitli sıhhat sıkıntıları ortaya çıkmaktadır. Bu meseleler, ağız ve diş sıhhati üzerinde epey büyük sorunlara neden olabilmektedir. Özellikle tek tip beslenme dediğimiz; çikolata, bisküvi, börek, poğaça, tatlı ve gazlı içecekler üzere besinler, çocuğun gelişimine hiçbir fayda sağlamaz. Tam tersine bu stil besinlerin içerdiği yüksek şeker oranları nedeniyle çocuklarda ağız ve diş sıhhati olumsuz tarafta etkilenmektedir.
Çocuğumuz sıhhatsiz atıştırmalıkları çok seviyor ve vazgeçemiyorsa en azından ölçüsünü azaltmalı ve tüketir tüketmez dişlerini fırçalamalıdır.
Çocukların Ağız ve Diş Bakımı İçin Ebeveynlere Tavsiyeler
Düzenli diş tabibi denetimi, çocuğun diş doktoru ile alakasından kaynaklanan bilinçlenme, diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması çocuğun ileriki yaşlarda rahat etmesini sağlayacaktır. Olağandışı bir durum yok ise birinci diş doktorunun muayenesi 2 yaşına kadar bir kez yapılmalıdır. Daha sonra denetimler tertipli olarak 6 ayda bir yapılır.
Çocuklarda Diş Fırçalama Ne Vakit Başlamalıdır?
Bebek 6-8 aylıkken, birinci dişler ağızda göründüğünde, ağız bakımı süreci başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan evvel dişlerin çiğneme yüzeylerini pak bir tülbent ya da gazlı bezi ılık suyla ıslatarak silmek, kâfi olacaktır. Diş fırçası kullanımına ise çocuğun art dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 – 3 yaşında) başlanması uygundur. Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur.Ancak ebeveynlerinin dayanağıyla bu süreç gerçekleştirilebilir. Bu yaşlarda kıymetli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken birçok vakit dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Halbuki çürüklerin önlenmesi için dişlerin orta yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha düzgün temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra Anne-Babanın denetimi güzel olur.
Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan evvel, yalnızca ikişer dakikalık tesirli bir fırçalama süreci kafidir. Her yeterli alışkanlık üzere diş fırçalama alışkanlığı da çocukluk periyodunda kazanılacağını unutmamak gerekir.
Bebeklik periyodunda ve üç yaşına kadar çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Diş macunu kullanımına üç yaşından sonra başlanmalıdır. Lakin reklamlarda gördüğünüz üzere 3-5 cm. değil, bir leblebi kadar macun fırçalama için kâfi olacaktır. Diş macunu kullanımına başlandığı periyotta, diş macunlarından rastgele biri tercih edilebilir. Kıymetli olan çocuğun seçilen macunun tadını sevip istek duymasıdır. Fırçalama sürecinde macundan çok, tesirli bir fırçalama sürecinin kıymetli olduğunu unutmamak gerekir
Çocuğun ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak üretilmiş diş fırçaları kullanılmalıdır. Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanımı uygun değildir. Eskimiş bir süpürgeyle süpürme süreci nasıl yapılamazsa, eski bir fırçayla da dişler fırçalanamaz. Fırça kılları aşınır aşınmaz (Ortalama 6 ay) kesinlikle değiştirilmelidir
Çene Gelişiminde Ebeveynlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar?
Çocukların beslenmesi esnasında verilen besinlerin ısırılarak yenmesi büyük değere sahiptir. Örneğin, meyvenin doğranarak verilmesi yahut birtakım besinlerin püre haline getirilmesi yerine meyveyi ısırarak, et ve et eserlerini direkt olarak kemik üzerinden dişleriyle ısırarak yemesi gereklidir. Bunun nedeni, dişlerimizin ve alt-üst çenemizin çiğnedikçe yani kullandıkça gelişmesidir. Bu gelişim çocukluk çağında alt ve üst çenenin sağlıklı büyümesi için çok değerlidir Bu sayede tüm daimi dişler çenede sürecek yer bulur. Aksi halde çene tam gelişemez ve kâfi büyüklüğe ulaşamaz.Bu ise bilhassa 20 yaş dişlerinin çıkması esnasında Keza bu dişler gömülü olarak kalıp daha büyük sorunlara neden olabilir. Hepinize sağlıklı ve keyifli gülüşler diliyorum…
