Dişler; Genetik faktörler, çocukluk periyodunda geçirilen kimi hastalıklar, dişin sürme bölgesindeki lokal pürüzler, çenelerde yer darlığı üzere birçok faktör sebebiyle olağan diş dizisinde yerlerini alamayarak, gömülü kalabilmektedir.
Sürme yaşı tamamlandığı halde, olağan diş düzleminde yerini almamış kemik ve yumuşak doku içerisinde büsbütün ya da kısmen kalmış olan dişler; “Gömülü Diş” olarak tanımlanır.
Gömülü dişler, çene kemiği içerisinde, yarısı kemik yarısı dişeti içerisinde ya da sırf dişeti altında gömülü kalabilirler. Gömülü dişler başka dişlere nazaran dikey, yatay yahut açılı olarak çene içerisinde yer alabilir.
Dişlerin gömülü kalmasında genetik faktörler, annenin hamilelik devri ya da çocukluk devrinde geçirdiği kimi hastalıklar, gebe esnasında kullanılan kimi ilaçlar, çenelerde yer darlıkları, süt dişlerinin erken yaşta çekimleri ya da geç yaşta düşmeleri, çenelerde kist ve tümör varlığı, dişle ilgili enfeksiyonlar ve çeşitli sendromlar üzere nedenlerle gömülü kalabilirler.
En sık gömülü kalan dişler toplumda “Yirmiyaş dişi” olarak bilinen 3. büyük azı dişleridir. Bu dişleri kanin dişler (köpek dişleri) ve küçük azı dişleri takip eder.
Dişlerin gömülü kalması nedeniyle çeşitli hastalık ve sıkıntılar ortaya çıkabilmektedir:
-
Perikoronitis (Bölgede enfeksiyon ve abse oluşumu)
-
Bölgede dişeti hastalıkları
-
Komşu dişlerde çürük oluşumu
-
Komşu dişlerin kökünde erime
-
Bölgeye protez diş imalinde ve kullanımında zorluklar
-
Çenelerde kist ve tümör oluşumları
-
Kaynağı tespit edilemeyen ağrılar
-
Çene kırıkları
-
Dişlerde çapraşıklıklar ve Ortodontik tedavinin (Tel tedavisinin) yapılamaması
Yirmi Yaş Dişi Nedir ?
Yirmi yaş dişleri diş dizisinin en ardında yer alan, üçüncü büyük azı dişleridir. Çoklukla yirmili yaşlarda süren bu dişler birçok vakit çenedeki yer darlığı, sürme durumundaki sapma yahut ilgili bölgedeki kemik yoğunluğu üzere sebeplerle kısmen sürmekte yahut çene kemiği içinde gömülü durumda kalmaktadır.
Her Yirmi Yaş Dişi Çekilmeli Midir?
HAYIR, ağızda büsbütün sürmüş durumda olan yirmi yaş dişleri rahatça temizlenebilir durumda ve üzerlerinde rastgele bir derin çürük yok ise çekilmelerine gerek yoktur. Lakin diş ipi yahut diş fırçası ile rahatça temizlenemeyen, üzerlerinde tedavi edilemeyecek durumda çürüğü olanlar ve yanağa yahut lisana yanlışsız sürüp kişinin istemsiz olarak yanağını, lisanını ısırmasına yol açar durumda olan yirmi yaş dişlerinin çekilmeleri gerekmektedir.
Her Gömülü Yirmi Yaş Dişi Çekilmeli Midir ?
HAYIR, ancak kısmen sürmüş olan yirmi yaş dişleri hastalar tarafından rahatça temizlenemedikleri için basitçe çürüyebilmekte, ağızda makûs kokuya sebep olmaktadırlar.
Tamamen kemik içinde kalıp süremeyen yirmi yaş dişleri ise çabucak yanlarında bulunan ikinci büyük azı dişinin köklerine yaslanarak o dişe vakitle ziyan verebilmekte yahut kimi vakit etraflarında kist oluşturabilmektedirler. Bu tip dişlerin enfekte olup ağrıya ve abseye yol açanlarının çabucak çekilmeleri gerekirken, rastgele bir zahmete sebep olmuyorsa hekiminiz tarafından denetim altında tutulmalı ve gerek görülürse çekilmelidirler.
Her Yirmi Yaş Dişi Ön Dişlerde Çapraşıklığa Neden Olur Mu?
HAYIR, yirmi yaş dişleri olmayan bireylerde de çapraşıklık görülmektedir. Zira tüm dişlerimizin öne gerçek hareket etme eğilimi vardır. Kesici dişler ortasındaki temas bozukluklarında çapraşıklık kelam konusu olur. Bunu düzeltmek için tedavi planlanmış ve tüm dişlerin geriye hareket ettirilmesi kelam konusu ise yirmi yaş dişleri çekilmelidir.
Gömülü Yirmi Yaş Dişleri Neden Sorun Yaratır ?
Gömülü 20 yaş dişlerinin sorun yaratmasının nedeni genetik olarak bu dişe muhtaçlık kalmaması ve gitgide çenelerimizin küçülmesidir. Çenelerimiz küçüldükçe 20 yaş dişleri kendine yer bulmak için zorlanmakta ve hasebiyle öteki dişler üzere çıkamamaktadır. Kendine yer bulamayan 20 yaş dişleri öndeki dişi ittirerek baskı yapmakta ve bu da çoğunlukla çapraşıklığa neden olmaktadır. Ayrıyeten çok geride olmaları ve etraflarındaki diş etinin olağan anatomik yapıda olmamaları nedeniyle kolay kolay iltihaplanabilmektedirler.
Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çeşitleri Nelerdir ?
• Tam gömülü 20 yaş dişleri; Ekseriyetle sorun yaratmazlar. Ancak röntgen ile takip edilmeleri gerekir. Tam gömülü olmalarına karşın öndeki dişin köklerine baskı yapabilirler. Belirti vermeden etraflarında kist ya da tümör oluşumu görülebilir.
• Kısmen çıkmış 20 yaş dişleri; En çok sorun çıkaranlardır. Tam çıkamadıkları için öndeki dişe baskı yaparak çıkmaya çalışırlar. Üzerlerindeki diş eti kesimi (kapşon) , vakitle ortasına yemek artıklarının kaçması ve bakteri üremesi nedeniyle iltihaplanır. Dişin etrafındaki diş etinin iltihaplanması sonucunda ; Ağrı, şişlik, enfeksiyon oluşur. Çürük için uygun ortam oluştururlar.
• Tamamen çıkmış 20 yaş dişleri; Çoklukla sorun çıkarmazlar ama çok geride oldukları için fırçalanmaları zordur. Bu nedenle ağız bakımı çok düzgün olmayan hastalarda gözetici bir tedbir olarak çekilmeleri tavsiye edilir.
20 Yaş Dişi İltihabı yahut Enfeksiyonunun Belirtileri
• Ağrı (Kendiliğinden yahut üzerine basınca) • Şişlik (Ağız içerisinde yahut yüzde) • Dişetinde Kızarıklık • Çene altındaki lenf bezlerinin şişmesi • Yutkunma zorluğu • Ağzın kapatılamaması yahut kapatınca 20 yaş dişi üzerindeki diş etinin ısırılması, baskı olması.
20 Yaş Dişi Enfeksiyonunun Tedavisi ;
Enfeksiyon nedeniyle hasta sistemik olarak etkilenmişse, öncelikle antibiyotik tedavisi ile akut durumdaki iltihabın kronikleştirilmesi gerekir. Antibiyotik kullanımı ile enfeksiyon baskılanarak yalnızca kronikleşmektedir lakin büsbütün ortadan kalkmamaktadır. Enfeksiyon etkeni yani diş orada bulunduğu sürece tedavi tamamlanmış olmaz. Bu nedenle antibiyotik kullanımı hastanın şikayetlerinin süreksiz mühletle kaybolmasına sebep olabilir. Lakin belli müddet sonra şikayetler tekrar ortaya çıkacaktır. Bu nedenle tedavinin tamamlanması için enfeksiyon etkeninin uzaklaştırılması yani dişin çekimi gerekir.
Sürmemiş Dişler Her Vakit Çekilmeli mi ?
HAYIR, Çene cerrahisinin ortak çalıştığı ana bilim kısımlarından bir tanesi de ortodontidir. Gömülü kalmış yani sürememiş dişlere cerrahi olarak müdahale yapılarak, ortodontik bir tel ya da zincir yardımıyla, dişlere sürmeleri için kuvvet uygulanarak dişler olması gereken yere vakit içinde getirilebilmektedir.
