Çocukların 2 yaşından itibaren bir kahrı yokken diş hekimi ile tanıştırılması ilerideki ruhsal yapısı için çok kıymetli bir yatırımdır. Ağrı ve sızısı yokken rutin denetimler ile diş doktoru ile tanışmış olan çocuklar ileride muhtaçlık olduğu durumlarda da rahat bir halde diş tabibine gelip tedavilerini yaptıracaklardır. Bu ortada ebeveynlerin yaklaşımı da çok kıymetlidir. Çocuklarına diş tabibi ve diş tedavileri hakkında korkutucu kelamlar söylemeyip, çocuklarına ürkütücü yaklaşımlarda bulunmamalıdırlar. Örneğin kelamlarını dinletmek için “bak hekim gelir sana iğne yapar gibi“ cümleleri söylememelidirler.
Bazı çocuklar, diş tedavisi sırasında kaygı yahut dehşet üzere sebeplerle koltuğa oturmama, ağzını açmama, ağlama ve bağırma üzere davranışlar sergileyebilir. Bu çocukların doktorla ahengini artırarak diş tedavisi alabilmesine imkan sağlamak için uygulanan metotlara davranış yönlendirmesi denir. Davranış yönlendirmesi yapılarak çocuğunuzun diş tedavisi ile ilgili tasa ve dehşetinin giderilmesine çalışılır. Hiçbir vakit zorla elleri kolları bağlanarak diş tedavisi yapılmamalıdır. Çocuğunuzun genel ve diş sıhhati yanında ruhsal sıhhati da bizim için değerlidir.
- Bazı davranış yönlendirme teknikleri…
1. Anlat-göster-uygula tekniği: Muayene yahut tedavi öncesinde yapılacak tüm süreçlerin çocuğun yaşına uygun olarak açıklanması, kullanılacak tüm aletler ve gereçlerin tanıtılması tekniğidir.
2. Olumlu yüreklendirme: Çocuğun muayene yahut tedavi sırasında yaptığı olumlu davranışların tabip tarafından sözel olarak takdir edilmesidir.
- 3. Ses Denetimi: Çocuğun muayene yahut tedavi sırasında gösterdiği olumsuz davranışlara karşı tabibin ses tonlamasında farklılık oluşturmasıdır. Ses denetimi çocuğa bağırma değildir. Emeli çocuğun dikkatini toplamak ve tedaviye devam edebilmektir.
Bahsedilen davranış yönlendirmesi tekniklerinin başarısız olması durumunda şuurlu hipnoz yada sedasyon yapılması gerekebilir.
- Süt dişlerinin daha fazla çürümesinin nedeni nedir?
- Süt dişleri olağan dişlere oranla daha çok organik unsur içerirler, bu nedenle çürümeye daha yatkınlardır, daha kolay ve süratli çürürler.
- Çocuklar, çürüğün erken periyodunda görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı üzere sinyalleri vaktinde yorumlayamazlar. Olayı lakin dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.
- Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Çocuğun el mahareti, merakı ve ebeveynin tavrı diş fırçalama alışkanlığını belirler.
- Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir yanılgı da emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. üzere besinlere batırarak çocuklara vermeleri yahut uyku ortalarında şekerli süt, meyve suyu üzere besinlere alıştırmalarıdır. Böylelikle beslenme düzensizliğinden ötürü dişler çürümeye yatkın hale gelir.
- Çürük oluşumu engellenebilir mi?
Çürüğü büsbütün engelleyebilecek bir aşı yada ilaç şimdi geliştirilemedi. Fakat, çürük sayısını azaltmaya yönelik kimi materyaller kullanarak kollayıcı tedaviler uygulanabilir.
Kollayıcı tedaviler diş çürüğü ve diş eti hastalıklarının oluşmasını önleyen süreçlerdir.
1. Florür Uygulamaları: Hami süreçlerden olan florür uygulamaları sistemik (ağız yolu ile alınan) veya topikal (dişlerin üzerine tesir eden) yöntemlerle kullanılır. Sistemik florür sudan alınabileceği üzere tabip tarafından tablet biçiminde de reçete edilebilir.Florür tabletlerini çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklayınız. Gereğinden fazla dozda kullanılmasıyla terleme, bulantı, kusma, kaslarda kasılma ile seyreden zehirlenme tablosu olabilir. Bu durumda vakit kaybetmeden en yakın sıhhat kuruluşuna gidilmesi gerekir. Klinikte uygulananlar Topikal florür ise jel yahut cila formundaki eserler olup doktor tarafından 3-6 ayda bir dişlere sürülürler. Florürlerin dişe sürülmesi öncesinde dişler üzerinde biriken ve dişeti hastalığına neden olan plak ve diş taşlarının uygun aletlerle uzaklaştırılması ve daha sonra dişlere uygun patlarla polisaj (parlatma) işleminin yapılması gerekebilir. Dişlere florür sürülmesini takiben tabip tarafından belirtilen yeme/içme vb. kısıtlamalarına uyulması gerekir.
2. Fissür Örtücüler: Diğer hami süreç olan fissür örtülmesi süreci, dişlerin girintili ve çıkıntılı yüzeylerindeki çürüğe yatkın alanların özel dolgu unsurları ile örtülmesidir.
Süt dişlerinin kıymeti nedir?
Süt dişlerinin birinci misyonu çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıyeten konuşmanın düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır.
Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar.
Süt dişi erken çekildiği vakit bu doğal yer tutuculuk işlevi da ortadan kalkmaktadır.
- Süt dişlerindeki çürükler tedavi edilmeli mi?
Tedavi edilmeyen süt dişi çürükleri, ağrı, berbat koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve berbat imaja yol açar. Bu devirdeki tedavi edilmeyen diş bozuklukları, ileride diş çarpıklığı, çene gelişiminde bozukluk ve genel sıhhat sorunlarına (romatizmadan kalp rahatsızlıklarına kadar) sebep olabilecektir. Hasebiyle süt dişlerindeki çürükler, “nasıl olsa yerine yenileri gelecek” yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir.
Süt dişine kanal tedavisi uygulanabilir mi?
Evet. Dolgu ile tedavi edilemeyen süt dişlerine şayet aşikâr ölçüde kökleri mevcutsa kanal tedavisi uygulanmalıdır.
Çocuklarda Diş Yaralanmaları
Çocuklarda dişlerin ziyan gördüğü kazalarda vakit kaybetmeden müdahalede bulunulmalıdır. Yanlışsız teşhis konması çok kıymetlidir. Bunun için doktorunuz size, kazanın ne vakit ve nerede olduğunu, darbenin ne taraftan geldiğini, kaza sonrası baygınlık, kusma, hafıza kaybı vb. olup olmadığını soracaktır.Verilen bilgiler doğrultusunda en gerçek tedavi uygulanabilecektir.
Çocuklardaki diş yaralanmaları, bazen kalıcı dişin büsbütün yuvasından ayrılmasına sebep olabilir. Bu durumda çıkan diş ile birlikte ivedilikle dişhekiminize gitmelisiniz. Bu esnada diş, bir bardak sütün içinde, şayet süt mevcut değilse, pak bir su içinde koruma edilmelidir.
- Çocuklarda Diş Bakımı Ne Vakit Başlamalıdır?
Ebeveynlerin çocuklarının ağız hijyenine birinci süt dişlerinin sürmeye başlamasından itibaren dikkat etmeleri gerekmektedir. Çok küçük bebeklerde dişler fırçalanamasa bile yemeklerden sonra bebeğin ağzına biraz su verilmeli ve dişlerin üstü pak bir bez modülü ile silinmelidir. Dişlerin çıkmaya başlamasıyla birlikte çocuğun eline diş fırçası verilip fırçayla oynaması sağlanmalıdır. 1 yaşından sonra bebeklerin dişlerini ebeveynler küçük diş fırçaları ile macunsuz yavaşça fırçalayabilirler. El kabiliyeti geliştiği vakit çocuğa diş fırçalama öğretilmeli ve özendirilmelidir.
Ebeveyn yahut kardeşlerden biriyle birlikte ayna karşısında fırçalama yapılmalı 5 yaşından evvel çocukların ülkü bir diş fırçalama yapması pek mümkün olmadığından fırçalama bittiğinde ebeveyn tarafından denetim edilerek kalan diş üzerindeki birikintiler uzaklaştırılmalıdır.
- Çocuklarda hangi diş macunu ne kadar kullanılmalıdır?
Bebeklik periyodunda ve üç yaşına kadar çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Diş macunu kullanımına üç yaşından sonra başlanmalıdır. Fakat reklamlarda gördüğünüz üzere 3-5 cm. değil, bir leblebi kadar macun fırçalama için kâfi olacaktır.
Diş macunu kullanımına başlandığı periyotta, florürlü diş macunlarından rastgele biri tercih edilebilir. Kıymetli olan çocuğun seçilen macunun tadını sevip istek duymasıdır.
Fırçalama sürecinde macundan çok, tesirli bir fırçalama sürecinin kıymetli olduğunu unutmamak gerekir.