Kekemelik konuşma akıcılığının bozulduğu bir tablodur. Birçok kişi vakit zaman kendisinin de takıldığını (kekelediğini) söyler. Ama bu kekemelik olarak nitelendirilecek bir durum değildir. Kekemelikte süreklilik kelam hususudur. Kişinin konuşmasının öbürleri tarafından anlaşılacak kadar bozulduğu, birçok vakit kişinin bundan rahatsızlık duyduğu ve toplumsal ömrünü olumsuz etkileyen bir akıcısızlık sözkonusudur.
Genellikle, okul öncesi devirde ve 2-3 yaş civarı ortaya çıkan kekemelikler görülür. Lakin birtakım hadiselerde birinci kere ilkokul, ortaokul, hatta lise periyodunda orataya çıktığı görülmüştür. Okul öncesi devir kekemeliklerin % 75’inde tabiatıyla düzelme görülmektedir. %25’lik kesimde ise tablonun kronikleştiği görülmektedir.
Nedenleri ile ilgili yapılan çeşitli araştırmalar mevcuttur. Çoğunlukla genetik, nörofizyolojik, ruhsal faktörler, vb. üzerinde durulmuştur. Beyin çalışmalarında kekeme bireylerin beyin yapılarının akıcı konuşan bireylerden farklı olduğu tespit edilmiştir. Kekemeliğin nörofizyolojik temelli olduğu ruhsal etmenlerin ortaya çıkışını hızlandırdığı söylenebilir.
Takılmalar kendini ses ve hece tekrarları, ses uzatmaları ve bloklar biçiminde gösterir. Kekeme birey /anne/ derken /aaaaanne/ diyerek sözcük başındaki sesi uzatabilir. /masa/ diyeceği vakit /mamamasa/ da olduğu üzere birinci heceyi istemsiz bir halde tekrar edebilir. Bazen de /kapat/ derken /….kapat/ uzun müddet birinci sesi üretemez ve sözcük başında bir durak oluşur akabinde ses patlayarak çıkar, ki buna da blok diyoruz.
Kekeme bireylerin birçoklarında vakit baskısı, çevresel yansılar, kendileriyle ilgili sahip oldukları olumsuz fikirleri takılmalarının artmasına sebep olmaktadır. Ailesi ve arkadaşları tarafından kabul görmüş, kendini akıcılığın bozulduğu zamanalarda dahi âlâ hisseden kekeme bireylerin akıcılıklarının tabiatıyla azaldığı görülmektedir.
Peki ne vakit müdahale edilmeli? Kekemelik başladıktan sonra bir mühlet beklenebilir. Bazen süreksiz kekemelikler görülebilmektedir. Birinci vakitlerde kekeleyen bireye verilecek yansılar olumlu olmalıdır. Akıcısızlığı pekiştirecek her türlü davranıştan ve kelamdan kaçınılmalıdır. 2-3 aydan fazla süren ve şiddetlenen durumlarda bir lisan ve konuşma terapistinden takviye alınmalıdır. Terapi sürecinde çalışmalar sistemli yapılmalı, kekeme bireyin konuşması kadar kendini nasıl hissettiğine de odaklanılmalıdır. Kimi kekemelikler kronikleşebilmektedir. Bu yüzden akıcı konuşsun ya da konuşmasın çocuğumuza, kardeşimize, eşimize, arkadaşımıza onu her şartta sevdiğimizi hissettirmeliyiz.