Çiğneme sistemi; kemikler, temporomandibular eklem (çene eklemi), ligamentler, çiğneme kasları, dişler ve çevreleyici dayanak dokulardan oluşmaktadır. Bu sistem çiğneme, yutkunma ve konuşma üzere işlevsel misyonlara sahiptir. Fakat birtakım bireylerde bu aktivitelerin yanında; dudak ısırma, dudak emme, parmak emme, kalem ısırma, tırnak yeme, çenenin olağandışı konumda pozisyonlandırılması ve BRUKSİZM (dişlerin uyku ve/veya uyanıklık halinde sıkılması ve gıcırdatılması) gibi parafonksion ismi verilen ve çiğneme sistemi üzerinde yıkıcı tesire sahip birtakım aktiviteler görülmektedir. Bu aktivitelerden en yıkıcı tesire sahip olanı bruksizmdir. Şimdiki görüşe nazaran bruksizmin nedeni olarak; gerilim üzere psikososyal faktörler, biyolojik faktörler, genetik ve sigara kullanımı üzere dış (eksojen) faktörler üzerinde durulmaktadır.
Bruksizm:
• Dişlerde aşınmalara;
• Dişler, onarımlar (hereketli ve/veya sabit onarımlar, köprüler, vs.) yahut implantlarda kırıklara
• Dişlerde ve/veya implantlarda kayıplara
• Dişler ve çiğneme kaslarında ağrılara
• Ağız açmada güçlüklere
• Çene (temporomandibular) ekleminde ağrı yahut hassasiyete;
•Çene kemiklerinde ve periodontal dokularda kayıplara
• Çiğneme kaslarında hipertrofilere (kas hacmi artışı)
• Temporomandibular eklem diskinde yer değişimine (disk deplasmanları) yol açabilmektedir.
Bruksizmin yarattığı problemler, fizyolojik yapıların karşılayabileceğinden daha fazla kuvvet uygulamasından kaynaklanmaktadır. Sağlıklı bir bireylerde dişler sırf yutkunma, çiğneme ve makul harflerin söylemi esnasında temas etmektedirler. Bruksizmde ise hasta dişlerini interküspidasyonda (dişler kapalı pozisyonda) sıkmaktadır ve/veya çenenin eksentrik (ileri-geri ve sağ-sol) hareketleri esnasında diş temasları oluşmaktadır.
Bruksizmin toplumda görülme sıklığı %8-31,4 olarak değişim göstermektedir.
Hastaların bahsin uzmanı tabipler tarafından yapılan klinik muayenelerinde; ağız içi muayenede yanaklardaki oral mukozadaki hiperkeratoz alanları, lisanda ve dudaklardaki dişlerin baskısını gösteren dantel imajı, diş aşınmaları, diş ve implant kırıkları incelenirken; ağız dışı muayenede ekseriyetle çiğneme kasları incelenmektedir. Birtakım durumlarda teşhis için tamamlayıcı sistemlere ihtiyaç olabilmektedir.
Dünyada bruksizm tedavisinde en yaygın olarak kullanılan tedavi sistemi OKLÜZAL SPLİNTLER’dir (ağız içi apareylerdir). Bu tedavi; çiğneme sisteminin işlevsel bağlantılarını süreksiz olarak değiştiren, geri dönüşümlü ve invaziv olmayan bir tedavi seçeneğidir.
Splintlerin bruksizm tedavisinde kullanım maksatları;
• Bruksizm ve oklüzal parafonksiyonları azaltarak, oluşan çok kuvvetlerin dağılımını sağlamak
• Dişlerin aşınmasını engellemek
• Kas kaynaklı ağrıları tedavi etmek
• Oklüzal kuvvetleri değiştirmek
• TME kaynaklı ağrıları tedavi etmek
• Nöromüsküler uyumu sağlamak
• Oklüzal dikey boyutu arttırmak
• Çene ekleminin (TME) işlevini geliştirmek olarak sıralanabilmektedir.
Eğer siz de dişlerinizi sıktığınızı düşünüyorsanız, üstte belirtilen mümkün problemlerle karşılaşmamak için bu bahiste uzman bir tabibe müracaatınız…
