Nerede o eski günler diye söylenir büyüklerimiz. Sizce de haklı değiller mi ? Geçim kasveti, iş gerilimi, yükselme uğraşı , daima iyiyi ve daha hoşu isteme iç güdüsü , ekonomik kriz, korona vs sizce de çok değil mi ? Toplumsal medyada toplumsal lakin gerçek hayatta asosyal hayatlar oluşmadı mı sizce ? Beşerler pandemiden ötürü bir ortaya gelip sosyalleşemiyor ve sıkıntılar tasalar büyüdükçe büyüyor. Gerilim ve ruhsal sorunlar son bir yılda maalesef tavan yaptı. Ve bunlara bağlı rahatsızlıklar gitgide artıyor.
Bruksizm (Diş sıkma ) de bunlardan biri. Pekala nedir bu daima duyduğumuz bruksizm. Gün içinde ya da uyurken farkında olmadan dişlerimizi sıkarız. Çiğneme kaslarımız ve çene eklemimiz haddinden fazla çalışır. Çiğneme kaslarında kramp gibisi ağrı ve yorgunluk, boyun kaslarında yorgunluk ve çene ekleminde ses yahut ağız açıklığında kısıtlanma olabilir. Uyku sırasında dişlerimizi sıkıyorsak sabah kalktığımızda çenede yorgunluk , baş ağrısı, ağız açıklığında kısıtlılık görülebilir. Uyku bruksizmi (diş gıcırdatması), olağanda uyku ile alakalı bir hareket bozukluğu olarak kabul edilir. Uyku sırasında dişlerini sıkan yahut gıcırdatan bireylerin, horlama ve nefes almada duraklamalar yani uyku apnesi üzere diğer uyku bozukluklarına sahip olma mümkünlüğünün daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
Hafif bruksizm hadiseleri rastgele bir tedavi gerektirmeyebilir. Bununla birlikte, birtakım bireylerde bruksizm, çene bozukluklarına, baş ağrılarına, hasarlı dişlere ve öteki meselelere yol açacak kadar sık ve şiddetli olabilir.
NEDENLERİ
Uzmanlara nazaran bruksizme (Diş gıcırdatması) neyin sebep olduğu tam olarak bilinmiyor. Lakin genetik, fizikî ve ruhsal faktörlerin kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Birçok hadisede uyanık bruksizm (diş gıcırtısı), anksiyete, gerilim, öfke, hayal kırıklığı yahut gerginlik üzere hislerden kaynaklanıyor olabilir. Bunun yanı sıra bireyin derin konsantrasyona girdiği bir süreçte bir başa çıkma stratejisi yahut bir alışkanlık olarak gelişmiş olabilir.
Uyku bruksizmi (diş gıcırtısı) ise uyku sırasındaki uyarılma ile bağlı yahut uyku ile bağlı bir çiğneme aktivitesinin sonucunda ortaya çıkabilir. Yaş, bruksizm (diş gıcırtısı) için bir öteki etkileyici faktördür. Bruksizme (diş gıcırtısına) küçük çocuklarda daha yaygındır, fakat çoklukla yetişkinlikte geçer.
Agresif, rekabetçi yahut hiperaktif bir kişilik tipine sahip bireylerde bruksizm (diş gıcırtısı) riskinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
Bruksizm (diş gıcırtısı), kimi antidepresanlar üzere psikiyatrik ilaçların az görülen bir yan tesiri olabilir. Gibisi bir halde sigara içmek, kafeinli içecekler, alkol tüketmek yahut keyif verici ilaçlar kullanmak bruksizm (diş gıcırtısı) riskini artırabilir.
Uyku bruksizmi (diş gıcırtısı) bilhassa ailelerde görülme eğilimindedir. Bruksizmi (diş gıcırtısı)olan bireylerin ailelerinde de bruksizm geçmişi olması çok yüksek ihtimallidir.
BRUKSİZM (DİŞ SIKMA) İLE ORTAYA ÇIKABİLECEK OLUMSUZ DURUMLAR NELERDİR?
Diş sıkma öncelikle dişlere ve ekleme ziyan verir. Dişlerin mine dediğimiz en üst katmanında aşınmalara ve bu aşınmalara bağlı olarak daha hassas dişlere sebep olabilir. Çok bruksist hastalarda dişlerde, dolgu yahut kaplamalarda kırıklar görülebilir.
Çiğneme kaslarında çok büyümelere (hipertrofi) ve buna bağlı köşeli (kaslı) yüz görünümüne sebep olur. Tekrar çiğneme kaslarında spazm ve ağrılara sebep olur. Hatta o denli bir evreye gelir ki diş ağrısıymış üzere hissedilebilir.
Uzun vadeli diş sıkma durumu ise çene ekleminde hasara sebep olur. Eklem içindeki basıncın artması kulağın ön kısmındaki ağrılara, kulak çınlamasına baş ağrısına sebep olabilir. Eklemdeki disk yapısının kaymasıyla ağzı açıp kapatırken eklemden ses gelmesine sebep olabilir.
Birçok olayda migren ağrıları ile birlikte görülür. Ya da migreni tetikleyebilir. Fibromiyalji ile birlikte görülebilir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Birçok olayda, bilhassa küçük yaştaki çocuklarda görülen bruksizm (diş sıkması) rastgele bir tedaviye gerek olmadan resen düzgünleşir ve yetişkinler ekseriyetle dişlerini terapi gerektirecek kadar makus sıkmaz yahut gıcırdatmaz. Fakat kimi az ve daha ağır olaylarda bruksizmin önlenmesi için bruksizme neden olan ve altta yatan sebebin tedavi edilmesi gerekebilir.
Bruksizmi (diş sıkması) daha büyük uyku problemleriyle bağlı görünen bireyler için tabip bir uyku tıbbı uzmanı önerebilir. Uyku tıbbı uzmanı bireyin diş gıcırdatma olaylarını kıymetlendirecek ve bireyde uyku apnesi yahut öteki uyku bozukluklarının olup olmadığını belirleyecek bir uyku çalışması üzere bir test yapılmasını isteyebilir.
Diş sıkması, anksiyete yahut gibisi başka ruhsal problemler ile ilgili görünüyorsa, tabip bireyi lisanslı bir terapiste yahut danışmana yönlendirilebilir. Gerilim yahut anksiyete idaresi bruksizmi (diş sıkmasını) hafifletmede bireye yardımcı olabilir. Dişleri gerilim nedeniyle sıkan bireyler meditasyon üzere gevşemeyi teşvik eden stratejileri öğrenerek sorunu önleyebilir.
Eğer gün içinde de bu durum devam ediyor ise çiğneme kaslarının kuvvetini azaltmak, kasları gevşetmek maksadıyla botox enjeksiyonu yapılması hastalarda önemli bir rahatlama sağlar. 6 ay ile 1 yıl ortasında tekrar edilmesi rahatlama müddetini arttıracak ve tedavinin muvaffakiyetini arttıracaktır. Botox enjeksiyonu sonrası çiğneme kaslarının gevşemesi ile ekleme ve dişlere gelen yıkıcı kuvvet ölçüsü azalır. Buna bağlı olarak uzun vadede çene eklemindeki basınç azalarak eklem içi yıkım azaltılır.
Ağız açıklığında kısıtlanma olan yahut klik sesi aldığımız daha ileri hadiselerde alt ve üst dişlerin birbirine değmesini azaltmak ve eklem içi basıncı azaltmak maksadıyla Mr splint dediğimiz sert plak ile eklemi ve dişleri rahat ettiği duruma getirip sabitleriz. Ve hastanın bunu birinci etapta 10 ila 15 saat ortasında takmasını isteriz. Böylelikle eklem aralığı genişler, eklem içi basınç azalır ağrıya ve yıkıma neden olan enzimler azalır, öne hakikat konumlanmış olan eklem diski tekrar olması gerektiği duruma döner.
Peki tedavi mühleti ne olmalıdır ? Diş sıkma ve bunun sebep olduğu sorunlar yılların birikimi ile ortaya çıkar. O yüzden semptomların geçmesi 6 ay da sürebilir yıllar de. Bu hastamızın ahengi ve sorunun ciddiyeti ile orantılıdır.
Pekala bruksizm (diş gıcırdatma) azaltmamız için ne yapmalıyız ?
Eğer diş sıkma sorununuz var ise çok sert, çok çiğneme gerektirecek besinlerden uzaklaşalım. Daha çok sıvı ve yumuşak besinleri tercih edelim. Örneğin sakız çiğnemek çiğneme kaslarının daha fazla çalışmasına ve bruksizmin artmasına sebep olabilir.
Yemeği küçük modüller halinde alıp, hem sağ hem de sol tarafla çiğnemeye çalışalım .Tek taraflı çiğneme ekleme ve kaslara ziyan verir.
Esnerken yada yemek yerken ağzımızı çok fazla açmayalım. Gerekenden fazla ağız açılması eklem çıkmalarına sebep olabilir.
Daha az gerilim daha fazla hobi, kendimize sevdiklerimize ve sevdiğimiz işe daha fazla vakit ayırmalıyız. Ruhsal olarak bizi rahatlatan şeyler bedenimizin gevşemesine, nabzımızın düşmesine ve rahatlamamıza sebep olur. Çiğneme kasları da daha az kasılır ve daha az ağrımız olur.
Bu ay bu kelamı unutmayın Biraz sessizlik, biraz dinginlik, çokça huzur gerek bize…
