Dişler neden çekilir?
Günümüzde, bilimsel ve teknolojik ilerlemenin diş hekimliği bilimine katkıları sayesinde, öncelikle dişi tedavi etmek ve ağızda tutmak hedeflenmekle birlikte, kimi durumlarda, hasta sıhhatini muhafaza yahut tedavi planlaması nedeniyle diş çekimine başvurulmaktadır. Bu durumları şöyle özetleyebiliriz:
• İleri derecede çürük ve unsur kaybı yüzünden tedaviyle kurtarılamayan dişler.
• Çarpma sonucu, tedavisi mümkün olmayacak halde kırılan dişler.
• Kanal tedavisine karşın kurtarılamayan apseli dişler.
• İleri derecede dişeti iltihabı nedeniyle sallanan dişler.
• Vaktinde düşmeyen süt dişleri.
• Çok pozisyon değişikliği (dönme, devrilme vb.) nedeniyle sorun yaratan dişler
• Kist ya da tümör içindeki dişler.
• Tam sürememiş (gömük) ve sorun yaratan dişler.
• Yer darlığı nedeniyle ortodontik tedaviye yardımcı olmak emeliyle, sorunsuz
olduğu halde birtakım dişler çekilebilir.
Diş çekimi kuvvet gerektirir mi? Bu bakımdan bayan ve erkek diş doktorları ortasında fark var mıdır?
Çekim sırasında elbette bir kuvvet uygulanır. Lakin çekim aletleri zati tabibin uyguladığı kuvveti birkaç katına çıkaracak biçimde tasarlandığından, çok kuvvet olumsuz sonuçlar bile doğurabilir. Münasebetiyle diş çekimi daha fazla, teknik bilgi ve marifet gerektiren bir teşebbüstür. Birçok çene cerrahının bayan olduğu unutulmamalıdır.
Çekim sırasında diş neden kırılır?
• Özellikle büyük azılarda, yani çok esaslı dişlerde, kökler çok ayrık ya da kıvrık olduğunda.
• Kemiğin elastikiyetini kaybettiği yaşlı kişilerde
• Yine esnemeyen çok kalın çene kemiğine sahip olan kişilerde
• Aşırı husus kaybı nedeniyle tutacak yeri azalmış ve kırılganlaşmış dişlerde çekim sırasında kırılma olabilir.
Bu korkulacak bir durum değildir. Anestezi, yani uyuşma muvaffakiyetle sağlanmışsa, diş tabibi bu iş için üretilmiş aletlerle, kalan kesimleri acısız bir halde çıkartır.
Diş çekimi korkusunu yenmek için ne yapılabilir?
Bu kaygının hiçbir biçimde giderilemeyeceğinin anlaşıldığı özel durumlarda, genel anestezi altında çekim yapılabilir. Fakat çoğunlukla hasta tabip ortasındaki diyalog ve yaklaşım bu türlü bir teşebbüsün gerekmediğini göstermektedir. Öncelikle çekilmesi gereken dişin bedene verdiği ziyanlar ve ağrı üzere aksilikler göz önüne alınarak, bundan kurtulmak gerektiği hatırlanmalıdır. Âlâ bir uyuşma sağlandıktan sonra, çekim sırasında, yalnızca bir basınç hissi ve dişin yükselmesi sırasında küçük çıtırtılar duyulabilir. Ağrı ya da acı olmaması gerekir. Çoklukla beşerler etraflarındakileri korkutmayı severler ve bu basınç ve çıtırtıları abartarak anlatırlar. Bu tıp yanlış telkinlerin tesirinde kalınmamalı, her türlü soru tabibe yöneltilmelidir.
Çekim öncesi yapılması gereken şeyler nelerdir?
Eğer hekiminizin önerdiği bir ilaç (örneğin antibiyotik) kelam hususuysa, kesinlikle saatlerine uyarak, nizamlı bir formda kullanmalısınız. Bir hastalığınız ya da allerjiniz varsa ve ayrıyeten bu yüzden daima kullandığınız ilaçlar mevcutsa, katiyetle bunları doktorunuza söylemelisiniz. Çekimden evvel pıhtılaşmayı geciktiren aspirin tipi ilaçlar kullanılmamalıdır. Mümkünse dişler güzelce fırçalanmalı ve bir antiseptikli suyla çalkalanmalıdır. Böylelikle ağızdaki bakterilerin azalması ve enfeksiyon riskinin düşürülmesi uygun olur.
Diş çekiminden sonra nelere dikkat edilmeli?
• Çekim yarasının üzerine konan tampon yarım saat kadar tutulmalıdır.
• Bu tampon atıldıktan sonra, gerekmiyorsa tekrar tampon konmamalı, oluşan pıhtının bozulmamasına itina göstermelidir.
• Ağız suyla çalkalanmamalıdır.
• Çekim sonrası iki saat kadar bir şey yenmemeli, bu mühlet dolduktan sonra da kesinlikle ılık şeyler tecih edilmeli ve çok sıcak ya da soğuk yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
• 24 saat sigara içilmemelidir. Sigara pıhtının bozulmasına ve yara yerinin iltihaplanmasına neden olabilir. Kuru soket denen bu durum uzun müddet ağrıya sebep olur.
• 24 saat alkol alınmamalıdır.
• Hiç bir halde çekim yerine dokunulmamalı, yara bölgesi emilip tükürülmemelidir.
• Yaralı bölge 24 saat kullanılmamalıdır.
• Ağrı olursa aspirin dışında bir ilaç tercih edilmeli, mümkünse bunun için hekime
danışılmalıdır.
• Çekim yeri kesinlikle pak tutulmalıdır. Yara içerisine yemek artığı dolması önlenmelidir. Çekimden 24 saat sonra, yumuşak bir diş fırçasıyla bölge yavaşça fırçalanmalıdır. Bu sırada ılık tuzlu su gargarasından da faydalanılabilir.
• Kanamanın hafif bir sızıntı halinde 6- 24 saat sürmesi olağan kabul edilmektedir.
Ancak çok bir kanama varsa ya da bu müddet aşılmışsa kesinlikle diş tabibine başvurulması gerekir.
• Tıpkı halde, uzun süren ağrı şişlik durumlarında da tabibe haber verilmelidir.
• Sızıntı biçiminde devam eden kanamalarda, ıslatılmış bir çay poşeti, gazlı bezle sarılarak yara yerine konulabilir. Bu formda bir mühlet tampon yapmak, çayın içindeki kimi hususların kan durdurucu özelliği nedeniyle yararlı olabilir.
Yara güzelleştikten sonra ne yapılabilir?
Çekim boşluğunun yerine, duruma nazaran, köprü, protez ya da implant uygulanmalıdır. Diş eksikliği sindirim bozukluklarına yol açabileceği üzere, çekilen dişe komşu olan dişlerde pozisyon bozuklukları (eğilme, devrilme vb.) ve buna bağlı olarak çiğneme sıkıntıları da oluşabilir.
Gömük diş nedir, çekimi gerekli midir?
Diş etrafındaki çene kemiğinin çok ağır olduğu ya da dişetinin çok kalın olduğu durumlarda, çene kavsinin dar olması nedeniyle dişin sürecek yer bulamaması halinde, süt dişlerinin erken kaybı sonucu ya da birtakım hastalıklara bağlı olarak sürememiş ve dişetinin altında, kemik içinde kalmış dişlere gömük diş denir. Bu dişler apseye neden oluyorlarsa, ağrı yapıyorlarsa, dişin büyüklüğü ve pozisyonu çene kırığı riski taşıyacak kadar kemiğin incelmesine neden oluyorsa, tümör ya da kist ile birlikteyse ve komşu dişin çürümesine yol açıyorsa çekilmeleri gerekir.
Kaynak: ido.org.tr (istanbul dişhekimleri odası dergisi)