Diş Gıcırdatma

Bruksizm ( diş gıcırdatma – diş sıkma), bilinçsiz olarak güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, diş leri gıcırdatma olayıdır.

Daha çok uyku sırasında meydana gelmesine karşın, gün içinde gerilimin ağır olduğu vakitlerde da olabilmektedir.

Toplumumuzda sık rastlanır. Ekseriyetle bu alışkanlığa sahip bireyler bunun farkında değillerdir.

Sebepler

Stres

Vücutta gerilim belirtilerinin birinci görüldüğü yer ağız dokularıdır. Gerilim, bruksizmin hem oluş nedeni hem de olayın şiddetini artıran en kıymetli faktördür. Çok sonlu, hassas, titiz bir yapıya sahip olmak gerilimin kaynağı olabilir.

Dişlerin kapanış formunun bozuk olması

Dişlerin diziliş ve sıralanışındaki bozukluklar (Malokluzyon) ve eksik diş lerden kaynaklanır.

Yanlış çiğneme alışkanlıkları
Santral hudut sistemi rahatsızlıkları
Akut Travma (darbe)

Bruksizm kaynağı olarak birkaç sebep bir ortada olabilir. Tedavi de buna nazaran belirlenir.
Diş GıcırdatmaDiş Gıcırdatma

Belirtiler

1- Aşınma:

Sürtünme sonucunda tüm diş lerin çiğneyici yüzü aşınabilir.

2- Kırılma:

Dişleri sıkma ve gıcırdatma sonucunda ön diş lerin köşelerinde ve art diş lerin çıkıntılı kısımlarında mikro çatlaklar oluşabilir. Röntgen ile saptanamayan bu çatlaklar vakitle büyüyerek diş lerin kırılmasına neden olabilir.

3- Hassasiyet:

Özellikle soğuğa karşı hassasiyet gelişebilir. Ani diş sızlamaları olabilir.

4- Dişeti çekilmesi:

İlerleyen yaşa bağlı diş eti çekilmesi ya da çok baskı uygulanarak yapılan diş fırçalaması haricinde, bruksizm hastalığı da diş eti çekilmesine neden olabilir. Farklı olarak çekilmenin yanısıra, diş in boynunda diş eti hizasında çentik biçiminde aşınmalar da görülebilir.

5- Sallanma:

Gıcırdatma ile yaratılan çok basınç sonucu diş lerin köklerini saran ( diş -kemik arası) kas dokusu zedelenir, böylelikle kemik dayanağı azalır ve diş ler sallanabilir. Bu durumu telafi etmek için diş lerin kökleri hizasında ekstra kemik çıkıntıları gelişebilir.

6- Dişeti kanaması:

Özellikle hijyen eksikliği ve diş taşı varsa, gıcırdatma ile diş etlerinde kanamalar meydana gelebilir.

7- Yanaklarda irritasyon (tahriş):

Kasların çok faaliyeti sonucu, diş lerin birbirlerine temas ettikleri kapanış çizgisi hizasında, yanakların iç kısmında kabartı oluşabilir. Bu oluşum sonrası istemsiz yanak ısırma halleriyle karşılabilir.

8- Kas ve baş ağrısı:

Özellikle şakak ve yanak bölgesindeki kasların çok çalışması bu bölgelerde kas ağrısına neden olabilir. Kas ağrısı vakit zaman baş ağrısı biçiminde kendini gösterebilir.

9- Çene ekleminde ağrı:

Çene eklemine çok yüklenilmesi nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı formunda ses ve kilitlenme olabilir.

Bu belirtiler diş gıcırdatmasının çabucak başlangıcından itibaren ortaya çıkmayabilir; olayın şiddetine ve müddetine nazaran bazen yıllar sonra görülebilir. Çoğunlukla belirtilerin tümü birden olmayabilir. Bazen çok az belirti gösterebilir.

Tedavi

1- Ağız içi

Diş doktorunun yaptığı tedavide öncelikli maksat, diş ler ile çene ekleminde oluşabilecek kalıcı ziyanları önlemek ve ağrıyı ortadan kaldırmaktır. Bu nedenle birinci olarak bruksizme sebep olabilecek ağız içi sorunların giderilmesi gerekir.

Ağızda düzgün bir kapanış sağlamak için eksik diş ler tamamlanmalı, varsa eski dolgu ve kaplamalardaki yanlışlar düzeltilmelidir.

Gece Plağı

Daha sonra diş sıkma alışkanlığını engellemek ve ağız içi dokuları korumak için “gece plağı” denilen protezi kullanmak gerekir.

Gece plağı hastanın tercihine nazaran alt yahut üst çene diş lerine yerleştirilecek formda yapılabilir.

Gece plağı sert ve yumuşak olmak üzere iki çeşittir.

Her ikisinde de hedef, diş sıkma – gıcırdatma sırasında gelen kuvveti indirgemek ve eşit kuvvet dağılımı yaparak diş ler ile etraf dokuları muhtemel hasarlardan korumaktır.

Ayrıca, gece plağı diş ler ortasında 1-2 mm kalınlık yaparak, nizamlı kullanımda çene ve eklem kaslarındaki gerilmeyi farklı bir pozisyona taşır, böylelikle kişi gece plağı kullanmadığı vakitlerde dahi diş lerini eskisi kadar kuvvetle sıkamaz.

Gece plağı şeffaf olduğu için gün içinde de kullanılabilir, farkedilmez.

Gece plağı, diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en kıymetli araç olmasına karşın, tek başına kâfi olmayabilir.

2- Ağız dışı

Tedavi sebebe yönelik yapılmalıdır. Bu nedenle hastalığın sergilediği tabloya nazaran gece koruyucularının yanında kimi ek tedavilerin de uygulanması gerekebilir:

Stres terapisi (psikolog desteği)
Rahat uyumayı sağlayıcı önlemler
Kas gevşetici ilaç uygulaması

Kendinize sorun:

Dişlerinizi uyurken gıcırdattığınızı eşiniz ya da ailenizden birisi size söyledi mi?
Sabahları uyandığınızda çene-yüz kaslarında ağrı hissediyor musunuz?
Sıklıkla baş-boyun ağrılarınız oluyor mu?
Boyun ve omuz kısımlarınızda ağrılarınız oluyor mu?
Çene eklemlerinizden ses geliyor mu?
Sabahları uyandığınızda çene-yüz bölgesinde bir yorgunluk ya da ağrı oluyor mu?
Diş tabanlarınız sızlıyor mu?
Dişlerinizi sıktığınızda ağrınız artıyor mu?
Dişlerinizde hassasiyet var mı?
Dişlerinizde aşınma var mı?
Stresli olduğunuzda diş lerinizi daha çok sıkıyor musunuz?
Aşırı sonlu, hassas, titiz bir yapıda mısınız?