Dudak-Damak Yarığı, anne karnında cenin halindeki bebeğin gelişimi sırasında ortaya çıkan doğumsal anomalilerden biridir. Hamilelik sürecinin 4’üncü ve 6’ıncı haftalarında dudağı oluşturan yapının birleşmesi beklenir. Bu yapının birleşmemesi durumunda dudak yarığı gözlemlenir.
Hamilelik sürecinin 8’inci-12’nci haftalarında ise damağı oluşturan yapının birleşmesi gerekir. Bu yapının birleşmemesi durumunda damak yarığı gelişir. Bazı kişilerde hem Dudak Yarığı hem de Damak Yarığı sorunu aynı anda meydana gelebilir.
Damak Yarığı ve Dudak Yarığı; damak ve dudağı oluşturan yapının birleşmeme sorunları birden farklı şekilde ortaya çıkabilir.
•Tek Taraflı Dudak Yarığı – Komplet (tam)
• Tek Taraflı Dudak Yarığı – İnkomplet (tam olmayan)
• Çift Taraflı Dudak Yarığı – Komplet (tam)
• Çift Taraflı Dudak Yarığı – İnkomplet (tam olmayan)
• Tek Taraflı Damak Yarığı – Komplet (tam)
• Çift Taraflı Damak Yarığı – İnkomplet (tam olmayan)
Dudak Yarıları hafif bir çentik formunda olabileceği gibi dudak, burun hatta damağa kadar uzanan Dudak Yarıkları da gözlemlenebilir. Dudak – Damak Yarığı genetik faktörlere bağlı oluşabileceği gibi bazı durumlarda gebelik ile ilgili bir sendromun parçası olarak ya da diğer gebelik anomalilerine bağlı olarak da meydan gelebilir.
Dudak- Damak Yarığı Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Dudak Yarığı ameliyatı erken dönemde (bebek 2-3 aydan büyük olduktan sonra); damak yarığı ameliyatı ise ileri dönemde (bebek 6 aylık olduktan sonra) planlanması idealdir. Her iki ameliyatta da önemli kriter bebeğin kan değerlerinin, kilo ve gelişiminin ameliyat açısından risk taşımayacak düzeye gelmiş olması, anestezi almasında sorun oluşturacak faktörlerin bulunmamasıdır. Alveol yarığı operasyonu yaklaşık 11-12 yaşında yapılmaktadır.
Dudak – Damak Yarığı bebeğin beslenmesi ile ilgili yeni bir planlama yapılmasını gerektirir. Dudak yarığı ve /veya damak yarığı teşhisi konulan bebeklerde emme fonksiyonu yetersiz olacağı için beslenme sürecinde; bebek kucakta kaşıkla veya özel biberonlarla beslenmelidir.
Damak Yarığı olan bebeklerin beslenmesinde ise ağız içi obturator (tıkayıcı) kullanılarak beslenme sağlanabilmektedir.
Damak Yarığının konuşma fonksiyonları üzerindeki olumsuz etkisinden dolayı konuşma başlamadan önce (en geç 18 ay) düzeltilmesi önemlidir.
Dudak- Damak Yarığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Dudak – Damak Yarığı ameliyatı genel anestezi altında, hastane ortamında, multidisipliner bir ekip tarafından yapılır.
Ameliyatın süresi, yarığın büyüklüğü ve yapılacak ameliyatın kapsamına göre ortalama 2-3 saat sürer.
Dudak Yarığı ameliyatında;
• Dudak Yarığının oluştuğu bölge, bölgedeki kaslar, cilt ve dudak mukozası onarılır.
• Dudak iç kısmında, burun içine uzanan boşluklar varsa kapatılır,
• Burun tabanındaki açıklık kapatılır,
• Diş, diş eti, diş yatakları gibi bölgelerde yarık söz konusuysa ameliyat sırasında bu bölgeler de onarılır.
Dudak Yarığı ameliyatı, yarığın iki yanından burun deliğine uzanan kesi açılmasıyla başlar. Yarığı oluşturan koyu pembe kısım bu kesilerden içeri çevrilir. Kas, cilt ve dudak mukozası sırasıyla kapatılarak yarık onarılır. Tercih edilen dikişler genellikle kendinden eriyen dikişler olacağı için dikiş alımı söz konusu olmaz. Dudak bölgesi steril-stripler yardımı ile kapatılır ve pansuman yapılır. Gerekli durumlarda burun içine de ufak tamponlar konulabilir.
Damak Yarığı ameliyatında;
• Damak Yarığı ameliyatı özel ağız açacağı kullanılarak yapılır.
Damak Yarığı ameliyatı, ağız tavanında orta hat üzerinde yer alan yarığın iki yanı boyunca kesi açılmasıyla başlar. Yarık alan üzerine getirilen doku ile damak kapatılır, yumuşak damaktaki kas onarılır.
Düzgün konuşma ve yutma için yeterli uzunlukta bir damak oluşturulur. Tercih edilen dikişler genellikle kendinden eriyen dikişler olacağı için dikiş alımı söz konusu olmaz. Selüloz pansuman yastığı ile damak içi kanama kontrol altına alınır.
Dudak-Damak Yarığı Ameliyatı Sonrası
Dudak-Damak Yarığı ameliyatı sonrası bir ya da iki gece hastanede yatış verilir. Bu süreçte bebek damar yolundan beslenme ile desteklenir.
Ameliyat sonrası dikiş ve dikiş bölgesinin hijyenik tutulması, ameliyat yerlerine ve ağız içine parmak sokulmaması gereklidir. Bu nedenle ameliyat sonrası bebeğe eldiven giydirilmesi, dirseklerin bükülmesini önleyen özel kollukların kullanılması gerekecektir.
Ameliyatı takip eden ilk haftalarda bebeğin nasıl besleneceği, nelere dikkat edilmesi gerektiği, yeterli sıvı alımı için yapılması gerekenler gibi konularda doktorunuzca önerilen program ve beslenme biçimine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Damak Yarığı ameliyatı sonrası bebek kucakta ve kaşık ile beslenmelidir. Her öğünden sonra su içirilerek ağız içi yara bölgesinin temiz tutulmasına dikkat edilmelidir. Ortalama 2-6 hafta aralığında sıvı beslenme ön görülmektedir. Dudak yarığı ameliyatı sonrası sıvı beslenme ameliyatı takip eden 1-2 günün sonunda başlayabilir. Her iki ameliyatta da ön görülen sıvı beslenmeye geçiş süreci öncesi berrak diyet uygulanır.
Dudak-Damak Yarığı ameliyatı sonrası, iz kalma riski büyüktür. Özellikle Dudak Yarığı sonrası iz kalması kaçınılmazdır. Estetik ve plastik cerrahı bu konuda en optimum sonucu sağlayacak şekilde tedavi ve takip sürecinizi planlayacaktır.
Dudak – Damak Yarığı ameliyatı sonrası burun deformasyonu da çoğunlukla gözlemlenen komplikasyonlardandır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
