Endodonti – Kanal Tedavisi
Endodonti dişlerde bulunan kök kanallarının tedavisi ile uğraşan diş hekimliği kısmıdır. Dişin mine ve dentin katmanlarının altında ”pulpa” olarak isimlendirilen dişin canlılığını sağlayan damar ve sonların bulunduğu kısım vardır. Dişin kuronunda ”pulpa odası” ismini alan bu kısım diş köklerinin sonuna kadar uzanmaktadır. Pulpanın rastgele bir sebeple iltihaplanması durumunda, dişin hududunun alınarak, kanalların sterilize edilip akabinde doldurulması gerekmektedir. Kanal tedavisi canlı dişlerde tek seansta, canlılığını yitirmiş dişlerde de çoklukla iki seansta uygulanmaktadır.
Her insanın ağız boşluğunda bakteriler vardır. Bakteriler aldığımız birçok besin ile birleşerek ağzımızda asitlerin oluşmasını sağlarlar. Bu oluşan asitleri ağız hijyenimize ehemmiyet vermezsek diş minesine ziyan verirler ve mine katmanında çürük oluşmasına neden olurlar. Mine de oluşan çürükler tedavi edilmezse, mine katmanının altındaki dentin katmanına geçerler. Dentin katmanı ağrı yoluyla bizi uyarmasına rağmen oluşan çürük yeniden tedavi edilmezse bu defa mikroorganizmalar pulpaya hakikat harekete geçerler. Bu sırada pulpa kendini korumak için ağrı yolu ile bizi ikaza geçer. Ancak tekrar dişimizi tedavi ettirmezsek bir süre sonra mikroorganizmalar pulpa içindeki damar ve sonları harap ederek iltihabın oluşmasını sağlarlar.
Pulpada iltihabın oluşmasının bir diğer yolu da travmalardır. Dişe gelen bir darbe, kök ucundan dişin köküne giren damar ve sonların kopmasına, böylelikle dişin canlılığını yitirmesine neden olur. Bu durumu rastgele bir yolla mikroorganizmaların eklenmesi pulpanın iltihabına neden olur. Pulpanın enfekte olmasının bir öteki yolu da, diş etrafında uzun müddetli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın bulunmasıdır.
Dişte soğuk ve sıcak yiyecek ve içeceklere karşı oluşan ağrı ve hassasiyetlerde, yemek yeme sırasında oluşan ağrılarda iltihaptan ve bir iltihap başlangıcının habercisi olur. Tekrar dişlerde meydana gelen çok renk değişimleri de iltihap belirtisi olarak algılanabilir. Bunların dışında çürüğün pulpaya kadar ulaştığı lakin tedavi edilmeyen dişlerde, enfeksiyon kök ucundan çene kemiğine çıkar ve yüzde küçük yahut büyük şişlere neden olabilir. Bu durumda enfeksiyonla çabada, diş doktorun yaptığı süreçlerin yanı sıra antibiyotik kullanımı da uygundur. Genel kanı, yüzde şiş oluşturan dişin, şiş indikten sonra çekilmesi gerekmektedir. Yeni teknolojiye nazaran artık bu tıp büyük enfeksiyonlara neden olan dişler bile kanal tedavisi yapılarak ağızda tutulabilir ve sağlıklı diş üzere size yıllarca hizmet edebilir.
Tedavi Yöntemleri
- Radyografi alınarak problemli dişin tespit edilmesi.
- Diş canlı ise lokal anestezi yapılarak diş ve etraf dokulardaki duyarlığın yok edilmesi.
- Dişin Mine ve Dentin katmanlarındaki çürüklerin temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluğun oluşturulması.
- Dişe rubber dam takılarak izole edilmesi.
- Elektronik aletler kullanılarak çalışma uzunluğunun saptanması ve radyografi ile teyit edilmesi.
- Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dentin katmanlarının, mikroorganizmaların yok edilmesi ve uzaklaştırılması.
- Kök kanallarında döner alet sistemleri kullanılırken çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmaların yok edilmesi.
- Kanal tedavisine başlarken diş canlı değil ise kök kanalı içine konulacak bir kanal antiseptiği ile makul bir mühlet beklenmesi ve sonraki buluşmada kök kanlarının doldurulması
Kök kanalı tedavisinden sonra, dişin etraf dokular ile münasebeti kesilerek, enfeksiyonun bir daha oluşmaması ve dişin etraf dokularında meydana gelmiş bir hasar varsa onun onarılması amaçlanır. Kanal tedavisi lokal anestezi altında yapılır ve ağrı duyulmaz.
Kanal tedavisini takiben, bilhassa de canlı dişlerin tedavisinin akabinde dişte birkaç gün katlanabilir bir ağrı yahut dişin üzerine basıldığında ağrı oluşabilir. Bu kanal tedavisi sonrası oluşan olağan bir ağrıdır. Kanal tedavisi yapılan dişin biraz korunması ile kısa müddette ortadan kalkar. Bugün için hakikat tedavi prosedürü uygulanan kanal tedavilerde muvaffakiyet oranı %90′a varmaktadır.