Dil ve konuşma terapisti vazife olarak, doğumdan sonra yani irtibat, lisan ve konuşmayla ilgili insan hayatının yaşamı boyunca karşısına çıkabilen patolojik durumlarla ilgilenen bir meslek erbabıdır. Yani erken periyottan başlayıp doğumla gelen yanlışlar, yanlışlıklar yada bir grup meseleler olabileceği üzere ilerde de kişi lisan ve konuşma marifetlerini geliştirdikten sonra karşısına çıkabilen bir ekip sorunlar olur, bunlarla ilgilenen bir meslek erbabıdır.
Babıldama periyodu nedir?
Konuşma öteki gelişim basamakları üzere gelişimsel bir süreç takip eder. Hiçbir çocuk doğar doğmaz konuşmaya başlamaz. Lisanı anne karnında öğrenmeye başlıyoruz ve doğumla bir arada alıcı lisanımız yavaş yavaş gelişmeye başlıyor. Doğumdan sonra 6.ayda kimi sesler çıkarmaya başlıyoruz buna babıldama dönemi diyoruz. Bir yaş civarında tek sözlü çıktılar oluşmaya başlıyor. 1-2 yaş ortasında süratli gelişim var, söz sayısı giderek artıyor. 2 yaş civarına geldiğimizde artık yavaş yavaş konuşmaya başlıyoruz diyebiliriz. İki yaş civarında çocukların 100’e yakın söz üretmesini bekliyoruz. 2-3 yaş civarında konuşmaya gramer bahisleri eklenerek konuşma gelişimi takip ediyor.
Peki ne vakit ve ne üzere durumlarda ilgili uzmana danışmalıyız?
Çocuk doğumdan sonra sese bakmıyorsa irtibata girecek bir davranış sergilemiyor ise, göz teması kurmuyorsa, yalnızca annenin anlayacağı halde konuşmaya başlıyorsa yahut yanlışlı söylemler, konuşma sırasında takılmalar, tekrarlar oluyorsa, 2 yaş civarında şimdi hiç sözümüz yoksa ya da yaşıtlarından geride bir gelişim seyrediyorsa çabucak bir lisan ve konuşma terapistine görünmelidir.
Gelişim devrine nazaran, gelişiminde beklenen ivmeyi kazanmadıysa lisan ve konuşma terapistinden takviye eğitim almalarını öneriyoruz.
Erken tanılamanın ehemmiyeti nedir?
Erken tanılama terapinin verimliliği ve gelişimi açısından büyük kıymet taşımaktadır. Ailelerin “bekleyelim babası da geç konuşmuştu, aman canım
konuşur daha çok küçük ” üzere yargılara kapılmadan, çabucak dayanak almaları terapinin verimliliğini arttırmakla birlikte terapinin daha erken halde sonuçlanmasını sağlayacaktır.
Dil ve konuşma sorunlarının nedeni olarak birçok etken rol oynayabilir. Doğum öncesinde yahut doğum sırasında karşılaşılan zorluklar, kromozonel meseleler, işitme kaybı, görme mahzuru, zeka manisi üzere organik problemler konuşmanın gecikmesine yol açabilir. Bunun dışında çevresel uyaranların azlığı, aile tavırları, yaygın gelişimsel bozukluk, otizm vs. üzere sorunlar, tekrar dudak damak yarıklığı olan çocuklar hem organik hem gelişimsel süreci etkileyen faktörler konuşma gelişiminin gecikmesine yada konuşma sorunlarına yol açılmasına neden olmaktadır.
Konuşmaya tesir edecek problemler, öncelikle danışmanlık çerçevesinde daha sonrada terapotik müdahalelerle konuşma terapistleri tarafından ilgilenilir.
Konuşma sorunlarına biraz örnek verelim isterseniz…
Örneğin, gecikmiş lisan ve konuşma; aşikâr bir yaşa geldiğiniz vakit artık kendinizi konuşma yoluyla tabir edersiniz, 18-24 ay ortasında çocukların yavaş yavaş konuşmaya başlamasını beklersiniz. buralarda ki bir gecikme sorun olabilir. Kimi sesleri telafuzlarda sorunlarınız olabilir, seslerin yerlerini değiştirme, sesleri tam manasıyla söylem edememe üzere ya da konuşurken bir grup t- t-t tttakılma tipinden kekemelik ismi verilen sorunlar olabilir.
Sesiniz kalitesi bozulabilir, soluğunuzu tam olarak toparlayamayabilirsiniz, yada ilerleyen periyotlarda sesinizi kaybedebilirsiniz, bir grup makûs alışkanlıklar nedeniyle ses tellerinde olumsuzluklar meydana gelebilir(nodül, polip.. vs ) gırtlak hastalıkları hatta kansere kadar giden kimi problemler olabilir.
İlerleyen devirlerde beyin felcinden dolayı konuşma ile ilgili merkezin örselenmesinden dolayı konuşma yetinizi, okuma- yazma yetinizi kaybedebilirsiniz natürel bunun dışında birtakım gelişimsel meseleler, özel ihtiyaçlı bireyler var. İşitme özürlüler zihinsel yetersizliği olanlar, spastikler vs. üzere bunlara da takviye eğitim veren bir meslek kümesidir.
