APRAKSİ
Konuşma apraksisi, konuşma üretiminde kullanılan kaslarda yahut beyinde sorun olmaksızın görülebilen bir motor konuşma bozukluğudur. Beyin konuşmada kullanılan yapıları(dil,dudak) düzgün ve koordineli bir formda kullanmakta zorlanır. Eksik yahut kısıtlı konuşma sesi kullanımı, kullanılan seslerin birleştirilememesi, güç sesler yerine kolay seslerin kullanılması ve sözcüklerin kolaylaştırılması üzere durumlar görülmektedir. Apraksi ayriyetten bedenin öteki organlarını(alt ve üst estremiteler) da etkileyebilir. Kişi günlük aktivitelerini yapmakta zorlanır ve ömür kalitesi olumsuz etkilenir
DİZARTRİ
Hudut sisteminde doğum öncesinde, doğum sırasında yahut sonradan meydana gelen hasara bağlı olarak, konuşma düzeneğini denetim eden kaslarda (dil, dudak) spastisite, flaksidite, uyum bozukluğu, paralizi sonucu konuşmanın teneffüs, sesleme, rezonans, sesletim ve prozodik özelliklerinin etkilendiği, dolayısı ile anlaşılabilirlik özelliğinin sınırlandığı bir motor konuşma bozukluğudur.
Dizartri kıymetlendirilmesi nasıl yapılır?
Değerlendirmenin gayesi tarama ve saptama, teşhis koyma, müdahale prosedürünü planlamadır. Kıymetlendirme, görüntüleme metotları ile hasarlı yapıların ve fonksiyonlarının belirlenmesi, konuşma üretimine yönelik yapıların hareket ve fonksiyonlarının aygıtlarla direkt gözlenmesi ve konuşma üretiminin algısal istikametten kıymetlendirilmesine dayanır. Daha objektif yargılara varabilmek için konuşmanın akustik özelliklerini kıymetlendirmek üzere bilgisayarlı ses tahlil sistemlerinden (CSL), görüntü ve ses kayıt aygıtlarından yararlanılmaktadır.
Konuşma apraksisi (Sözel Apraksi) nedir?
Yetişkinlikte ve çocukluk devrinde konuşmanın programlanmasına ait motor bozukluktur. Yetişkin formu olağan lisan ve konuşma gelişimi sonrası gerçekleşir. Çocukluk çağı apraksik konuşma ise yapısal beyin hasarı sonucunda oluşur. Sensori motor konuşma bozukluğu olarak da tanımlanır. Sözcükleri üretmek ve istemli kas hareketlerini sağlayabilmek için gerekli merkezdeki motor planlama bozukluğudur.
Apraksik konuşma özellikleri nelerdir?
Sıklıkla sesletim sorunları görülür. Bunun yanı sıra fonasyon uyumu, sıklığı ve/veya vurgu tesirlidir. Hasta yetersizliğinin farkındadır, sözcük uzunluğu arttıkça sorun artar. Sesletim bozuklukları dengeli değildir; tekrarlar, uzatmalar yahut sözcük değişimlerinde varyasyonlar görülür. Ünsüzlerin sesletimi ünlülerden daha zordur, başlangıç ünsüzleri son ünsüzlerden daha zordur. Bilhassa otomatik ve sık kullanılan sözcüklerde harika sesletilen konuşma kısımlarına sıklıkla rastlanır.