Ortodonti, çapraşık ve uyumsuz dişlerin birbirleri ile münasebetini kıymetlendiren, bozulan durumları teşhis ve gerekli tedavilerini yapan diş hekimliğinin bir uzmanlık alanıdır. Ortodonti, tıpkı vakitte dişlerdeki uyumsuzluklar kadar çenelerdeki uyumsuzlukların, istenmeyen manzaraların de teşhis, tedbire ve tedavisinden de sorumludur.
Ortodonti ile dişlerde rastgele bir küçültme süreci yapılmadan dişler, bazen de çeneler yanlışsız durumlara getirilerek kendi gülüşünüz nizami bir biçimde konumlanmış kendi dişlerinizle sağlanır. Çapraşık konumlanan, tam sürememiş dişler diş eti çekilmesi, diş eti hastalığı, erken diş kayıplarına neden olabilmektedirler. Her ne kadar ağızda bulundukları için fırçalanabiliyor, diş ipi ile temizlenebiliyor olsalar da tam bir ağız hijyenini sağlamak her vakit mümkün olamamaktadır, bu durum da diş çürüklerine yol açmaktadır.
Bu nedenlerle ortodonti tedavisi hayli kıymet kazanmaktadır. Uygunsuz konumlanmış dişlerin her yaşta rahatlıkla tedavi edilmesi mümkündür. Yapılacak tedavinin süreci, sabit ortodonti tedavi ya da şeffaf plaklarla ortodonti tedavi olup olmayacağı ortodonti uzmanı ve hasta ile birlikte kararlaştırılır.
Eğer bireyin dişlerindeki ve çenelerindeki çapraşıklık iskeletsel nedenli ise erken yaşlarda(10-12 yaş) bu durumun saptanması ile istenilen diş dizilimi sağlanabilir. İleri yaşlarda da iskeletsel nedenli sorunlar çözülebilmektedir lakin süreç daha uzun ve vakit zaman birtakım cerrahi süreçler de gerekebilmektedir.
Ortodontik Tedavi Süreci Nasıldır?
Sabit ortodontik tedavi yapılacak ise;
Ortodontik tedavi kararı verildiğinde ekseriyetle birinci seans ağızdan bir ölçü alınarak planlama yapılır. Sonrasında ise bu plana nazaran tel ve braketler yerleştirilerek dişler konumlandırılmaya başlanır.
3-6 hafta aralıklarla (bu aralık ortodontist tarafından belirlenir) randevularda gerekli düzenlemeler, değişiklikler, lastikler uygulanarak hedeflenen diş dizilimine kadar tedaviye devam edilir.
Tedavi sonlandırıldığında ise pekiştirme tedavisi denilen kademeye geçilir. Bu süreç ve tedavi şekli(şeffaf plak – retainer uygulaması) bireyden bireye değişmektedir.
Eğer şeffaf plaklar ile bir ortodontik tedavi yapılacak ise;
Bireyin dijital ölçüsü alınır ya da direkt bir ölçü alınarak elde edilen alçı model taratılarak planlama etabına geçilir.
Planlama onaylandıktan sonra tedavi süreci boyunca geçirilecek etaplar belirlenir ve şeffaf plakların üretimine geçilir.
Düzenli aralıklarla ortodonti uzmanı nezaretinde ve belirlediği aralıklarla şeffaf plaklar kullanılarak tedavi denetimli olarak devam ettirilir.
Tedavi sonunda pekiştirme evresine geçilir.
Ortodontik Tedavi Ne Maksatla Yapılır?
Öncelikle, hoş bir gülüş, çiğneme ve konuşma işlevi sağlanır. Hoş bir gülüş ile özgüven artışı olur. Daha rahat temizlenebilen dişler ve diş ortaları elde edilir.
Ortodontik Tedavi Sırasında Ağız Bakımı Nasıl Yapılır?
Dişler üzerine yapıştırılan braketler, çok fazla tutucu yüzey oluşturdukları için çürük açısından epey riskli bir ortam yaratırlar. Münasebetiyle bütün dişlerin yüzeyleri ve ortaları üzere braketlerin dişlerin yüzeyine tutundukları bölgeleri de her gün nizamlı olarak temizlenmelidir. Tel ve braketlere nazaran uygun diş fırçaları kullanılarak yüzey paklığı yapılmalıdır. Braketlerin ve tellerin ortasındaki boşluklar ise arayüz fırçaları, ağız duşları üzere eserlerle hijyenik tutulmalıdır. Aksi takdirde artmış tutucu yüzeylere tutunan besin artıkları çarçabuk ağız kokusu, diş eti kızarıklığı, diş eti şişliği, diş çürüğü üzere sıkıntılara neden olabilirler.
Ortognatik Cerrahi
Bazı bozukluklar, dişsel nedenli değil de iskeletsel (çene kemiği) olabilmektedir. Bu üzere durumlar şayet gelişim çağında gelişim sonlanmadan yakalanabilirse yönlendirme tedavileri ile çözülebilmektedir.
Ancak, bazen gelişim istenildiği üzere yönlendirilemez ya da hiçbir müdahale edilmez ise gelişim periyodu sonlandıktan sonra kemiklerden çeşitli özel cerrahi teknikler ile çıkarılma, eklenme yapılarak bozukluklar düzenlenebilmektedir. Bu noktada çene kemiklerinin uyumsuzlukları düzenlenerek daha evvelden ortodontik tedavi ile ayarlanan dişlerin kapanış haline getirilir. Bu cerrahi süreçler genel anestezi altında yapılırlar ve ismine ortognatik cerrahi denilir.
Ortodontik Pekiştirme Tedavisi
Ortodontik tedavi bitiminde ekseriyetle tedavinin son geldiği noktada rastgele bir müdahale yapılmadan braketler ve teller ya da şeffaf plaklar ile dişlere rastgele bir müdahalede bulunulmaz. Bu periyotta çene kemiğinin mineralizasyonunun artması beklenir. Pekiştirme tedavisinde dişlerin elde edilen pozisyonlarını sabitlemek amaçlanır.
Ortodontik Tedavi Ne Kadar Sürer?
Ortodontik tedavi için net bir müddet vermek maalesef pek mümkün değildir. Ağız içi muayene sonrasında dahi fakat bir aralık verilebilir. Zira ortodontik tedavi, bireyin kemik yapısına, verilen lastiklerin kullanımına, ihtarlara ne kadar dikkat edildiğine vs nazaran çok değişkenlik gösterebilmektedir.
Şeffaf Plaklarla Ortodontik Tedavi
Kişiye özel üretilen şeffaf plaklarla (aligner) dişsel bozuklukları düzeltmek için uygulanılan telsiz ortodontik tedavilere genel olarak şeffaf plaklarla ortodontik tedavi denmektedir.
Şeffaf plakların kullanılmasının en değerli nedeni; ortodontik tedavi sırasında kullanılan tel ve braketlerin imgesinin olmaması hatta ekseriyetle bir plak takıldığının dahi fark edilemiyor olmasıdır.
Şeffaf plaklar kullanılırken 3-4 haftada bir ortodontist ile denetim randevusu olmaktadır. Ve yeni plaklara geçiş düzenlenmektedir. Çoklukla 2 haftada bir plak değişimi yapılmaktadır ve plaklar ortodontist tarafından bireye teslim edilmektedir.
Yemek yeme, bir şeyler içme ya da diş fırçalama esnasında kolay bir halde çıkarılıp takılabilmektedir.
Şeffaf plaklar, her yaşta bireye uygulanabilmektedirler. Bu tedaviye uygunluk ortodontistin muayenesi sonrasında belirlenmektedir.
