Periodontoloji dişeti ve dişi çene kemiğine bağlayan dokularla (periodontal ligament ve sement) ilgilenen diş hekimliği kısmıdır.
Periodontal hastalıklar çoğunlukla mikrobiyal dental plak kaynaklıdır. Ağız bakımı kâfi olmayan hastalarda diş yüzeylerinde biriken plak katmanı dişlerde çürük oluşturmanın yanı sıra dişe komşu dişetinde de bir enflamasyon (yangı) başlatır. Sağlıklı dişeti açık pembe renklidir, dişi sıkıca sarar, üst yüzeyi portakal kabuğu gibisi bir dokuya sahiptir ve diş yüzeyinde keskin kenarlı bir biçimde sonlanır. Mikrop birikimdeki artışla birlikte dişetinin bu sağlıklı görünümü değişir. Dişetleri kızarır ve şişer, fırçalamada kanama ve makûs ağız kokusu ortaya çıkar. Bunlar dişeti hastalığının birinci belirtileridir. Vakitle diş yüzeyindeki plak katmanı kalsifiye olur ve sertleşir.Artık diş yüzeyindeki bu birikim ‘diştaşı’ adını alır ve dişe bir anahtar-kilit üzere sıkıca tutunur. Periodontal hastalığın yanlızca dişeti ile hudutlu kaldığı bu durum‘gingivitis’ olarak isimlendirilir. Gingivitis tedavisi diş yüzeylerindeki birikimin uzaklaştırılmasıyla yapılır. ‘Detertraj’ denen bu tedavide, tabip tarafından diş yüzeylerinde birikmiş diştaşları özel el aletleri ya da ultrasonik aletler ile temizlenir, plak ve renklenmeleri uzaklaştırmak için de polisaj yapılır. Son olarak da hastaya ağız bakımı eğitimi verilerek hastalığın tekrar etmesi önlenir. Yapılan bu tedavi sonucu dişetlerinin görünümü yaklaşık 2 hafta içinde sağlıklı hale döner. Yani başka bir deyişle gingivitis geri dönüşü olan bir hastalıktır.
Diş Eti Hastalığının Belirtileri :
- Diş eti hastalıklarının birinci ve en değerli belirtisi dişeti kanamasıdır. Sağlıklı dişeti kanamaz
- Diş etlerinde şişmeler, kızarmalar oluyorsa,
- Diş etlerinde çekilmeler ve açığa çıkan kök yüzeylerinde oluşan hassasiyet oluşuyorsa,
- Dişeti kenarlarında yahut dişler ortasında, diş taşlarına bağlı olarak oluşan siyah alanlar görülüyorsa,
- Diş ile dişeti ortasından iltihap geliyorsa,
- Dişlerde sallanmalar, uzamalar ve dişler ortasında açılmalar oluyorsa,
- Ağızda daima bir berbat koku ve makus tat hissi var ise,
- geç kalmadan bir dişhekimine muayene olunması gerekir.
Gingivitis tedavi edilmez ise, dişler ve dişetleri etrafındaki bakteri birikimi artar ve hastalık yapan bakteriler ortamda çoğalır. Hastalık dişetlerinden çene kemiğine ve dişi çene kemiğine bağlayan lifleri (periodontal ligament) tesirler ve bu dokuların kaybına, dişetinde cep oluşumuna neden olur. ‘Periodontitis’ olarak isimlendirilen bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan doku kayıpları ne yazık ki geri dönüşlü değildir. Dişlerin kemik takviyesi yok olur ve tedavi edilmeyen dişler sallanmaya başlar ve sonunda çekilir.
- Diş eti hastalıklarına neden olan öteki ögeler nelerdir?
Periodontal hastalıkların ana nedeni bakteri plağı olmakla birlikte, başka ögeler da dişetlerinizin sıhhatini etkileyebilir
Beslenme biçimi ve tütün kullanma ağız sıhhatinizi etkilemektedir. Besleyici pahası düşük bir diyet bedenin hastalıklara karşı gayret gücünü azaltmaktadır. Ayrıyeten, gerilim bedenin hastalıklardan korunma kabiliyetini etkileyebilir. Tütün kullananlar, kullanmayanlara nazaran, dişetlerini daha fazla tahriş etmektedirler. Lösemi, AIDS üzere bedenin savunma sistemini etkileyen hastalıklar dişetlerinin durumunu daha makûs bir hale getirebilir. Bireylerin enfeksiyona çok açık olduğu, denetim altında olmayan diabet üzere durumlarda dişeti hastalığı ekseriyetle çok daha şiddetlidir ve denetim altına alınması daha güçtür.
Hamilelik sırasındaki hormon değişimleri, dişetlerinin daha kırmızı, bakteri plağına karşı daha hassas bir hale gelmesine neden olur. Erken safhalarında bulunan varolan bir dişeti hastalığı bilhassa hamilelik periyodunda daha da şiddetlenebilir.
Doğum denetim hapları, antidepresanlar ve kimi kalp ilaçları ağız sıhhatinizi etkileyebilir.
Genel sağlığınızdaki en küçük değişimleri dişhekiminize bildiriniz.
- Dişeti hastalıkları nasıl teşhis edilir?
Dişhekimleri dişetlerinin genel görünümünden şüphelendikleri vakit periodontal sonda ismi verilen bir alet ile diş ile dişeti ortasındaki dişeti cebinin uzunluğunu ölçerler. Yetişkinlerdeki her ağız içi muayenesinin bir kesimi olarak periodontal muayene yapılmalıdır. Dişlerin etrafındaki kemik dokusunu kıymetlendirmek için röntgen sinemalar alınabilir.
- Dişeti hastalıklarından nasıl korunabilir?
Periodontal hastalıkların önlenmesinde kıymetli rol oynayabilirsiniz. Hayat uzunluğu dişlerinizi ağızda tutmak için bakteri plağının dişlerden uzaklaştırılması gerekmektedir. Bunun için sistemli olarak günde en az 2 kez dişler fırçalanmalı , bilhassa akşamları diş ipi kullanıp, gargara yapılmalıdır.
Yukarıda sayılanlara ek olarak Diş doktoruna sistemli gidilerek denetimlerin yaptırılması son derece kıymetlidir. Günlük ağız bakımı diş taşlarının oluşumunu en az düzeyde tutmakla birlikte büsbütün önleyememektedir. Bir diş doktoru tarafından yapılacak diş taşı paklığı; sizlerin diş fırçası, diş ipi ile temizleyemediğiniz bölgelerdeki sertleşmiş diş taşlarının ortamdan uzaklaştırılmasını sağlar. Diş doktorunuzun sizin özel ihtiyaçlarınıza nazaran ferdî bir ağız bakım planı yapabilir. Bu programla dişleriniz ile dişetlerinize ziyan vermeksizin diş fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı uygulayabilirsiniz.
Diş tabibini tertipli ziyaret ederek ağız sıhhat eserleri hakkında teklifler alabilirsiniz. Piyasada pek çok çeşit diş fırçası, diş ipi, ağız gargaraları ve dişler ortası temizleyicileri bulunmaktadır. Diş doktorunuz size en uygun olan eserleri seçmenizde yardımcı olacaktır.
DİŞETİ HASTALIKLARININ TEDAVİSİ
Dişeti hastalıklarının erken safhalardaki tedavisi çoklukla diş taşı paklığı ve kök yüzeyi düzleştirmesidir. Bu evrelerde dişlerin etrafındaki ceplerden bakteri birikintileri ve diş taşları uzaklaştırılır ve kök yüzeyleri düzleştirilir. Bu süreçlerle iltihaba neden olan bakteriler ve toksin unsurlar ağızdan uzaklaştırılır. Dişeti hastalıklarının erken safhalarında uygulanan bu süreçler çoklukla yüz güldürücü sonuçlar için kâfi olmaktadır.
Daha ilerlemiş hadiselerde cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahalenin emeli; derin ceplerdeki diş taşlarını ve hastalıklı dokuları ortamda uzaklaştırarak güzelleşmenin olabilmesi için kök yüzeylerini düzleştirmek ve dişetlerine kolay temizlenebilmesi için form vermektir.
Tedavilerden sonra periodontal hastalar periyodik olarak görülmelidir. Periodontal tedavi ile elde edilen olumlu sonuçları muhafazanın tek yolu dişlerin fırçalanması, diş ipi ve bakteri birikintilerini ortamdan uzaklaştıran kimyasal casusların nizamlı olarak kullanılmasıdır. Ve en kıymetlisi Diş Doktorunun önerdiği aralıklarla denetiminizi yaptırmaktır.
HALİTOZİS (Ağız Kokusu)
Halitozis nefesin makus kokmasıdır. Sık görülür ve kişinin toplumsal hayatını olumsuz tesirler. Halitozisin nedenlerinin %87’si ağız boşluğu kaynaklıdır. Bunun nedenleri;
- Çürük
- Dişeti enfeksiyonu
- Dişler üzerindeki diş taşı, plak
- Diş enfeksiyonu
- Ağız kuruluğu
- Eskimiş(uyumu bozulmuş) kron-köprü ve hareketli protezler
Diş tabibi denetimine gidip hastalarımızın gerekli tedavilerini yaptırarak bu makus durumu güzelleştirebilir.
Kimi halitozisler ise fizyolojiktir. Bu olağan durumdur. Hastalarımız birtakım tedbirler alarak ve düzgün bir ağız bakımıyla bu çeşit halitozisi önleyebilir .Bu cins halitozislerden kimileri;
- Sabah uyandığınızda var olan berbat koku
- Gün içinde beslendiğiniz besinlerden (soğan, sarımsak vb.) kaynaklı kokulardır.
Patotojik halitozis ise hastalıklardan ve metabolizmanın bozulmasıyla oluşabilir. Bu cins halitozise örnek olarak;
- Şeker hastalığında (aseton kokusu)
- Böbrek yetmezliğinde
- Sinüs ve akciğer enfeksiyonunda
- Metabolizma bozukluğunda
- Açlık, diyet, oruç nedeniyle oluşan makûs kokulardır.
TEDAVİSİ
- Ağızda var olan çürükleri, enfeksiyonları tedavi ettiriniz.
- Uyumu bozulmuş , eskimiş protezlerinizi yeniletiniz.
- Diş ipini kullanınız ve lisanınızı fırçalayınız.
- Xylitol içeren sakız çiğneyiniz.
- İçeceklerinizde ve uygun yiyeceklerinizde tarçın kullanabilirsiniz.
- Şeker ve karbonhidrat tüketiminizi azaltınız.
- Sigara içmeyiniz.
Bunlara karşın geçmeyen bir ağız kokunuz var ise tıp tabibine müracaatınız.
