Ağzımız ve dişlerimiz bizim için çok değerlidir. Ağız, boşluğu ve en ufak değişikliği çabucak fark eden birebir vakitte yapılan değişimlere ahenk sağlayabilen organımızdır. Yapılan protezi kullanmak için kesinlikle ahenk mühletine gereksinimi vardır. Ağzınıza ve damağınıza uymalıdır. Bir ayakkabı üzere düşünelim; birden fazla vakit vuruk yapabilir ve dişler de tıpkı bu halde damağınıza oturma basamağında vuruk yapar. Bu üzere durumlarda dişlere alışabilmeniz için bir gün boyunca ağızdan çıkartmayınız. Vuran yerler belirlenip düzeltilir hastanın ağzına rahat bir diş sağlanır.
Protezler Çeşitleri;
1. Sabit Protez: Hastanın kendisinin çıkaramadığı kron-köprü üzere kaplama üslubu yapıştırma protezlerdir. Sabit protezler ağıza özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılan sökülmesi çok güç, çıkarıp takılamayan protezlerdir ve bunlara da kron-köprü yapıştırma protezleri denir.
2. Hareketli(Parsiyel) Protez: Hasta tarafından rahatlıkla takılıp çıkarılabilen protezler hareketli protez olarak isimlendirilir.
a) Tam (Total, Damak) Protez: Tüm doğal dişlerin kaybedildiği durumlarda uygulanan protezdir. Bu tıp protezler halk ortasında “takma diş” olarak isimlendirilir.
b) İskelet (Parsiyel, Yarım Damak) Protez: Birtakım ana dişlerin var olduğu, kimilerinin ise olmadığı hallerde takılıp çıkarılabilir bir protez yapılması gerekiyorsa bu cins protezler parsiyel protezdir. Parsiyel protezler ya klasik akrilik protezler biçiminde olur ya da iskelet protez(metal döküm) diye isimlendirilen tek kesim dökümden yapılır. Bunlar ana dişlere tutunan ve kroşe denilen tellerle yerinde durur.
c) Hassas tutuculu protezler(çıtçıt, anker): Kısmen dişsiz ağızlara uygulanır kanca üzere dışarıdan görünen rastgele bir aparatı olmayan esnek, estetik, yarı sabit protezlerdir.
d) Implant Üstü Protezler: 2 biçimde yapılır;
Sabit: Implanttan dayanak alınarak yapılan köprü yahut kronlardır. Zirkonyum yahut porselen ile yapılanları ülkü olanıdır.
Hareketli: Kemik takviyesi yetersiz ağızlarda tercih edilen implantlardan takviye alınarak yapılan total(damak) gibisi protezlerdir, bunlar hareketli olmasına karşın tutuculuk harikadır.
e) Horlama Plakları: Uyku sırasında kasların yumuşaması ile alt çene geriye düşer ve horlama gerçekleşir, nefes alma tehlikeli bir biçimde kesilir, uyku sırasında yumuşak damağın titreşerek çıkardığı horlama sesi nefes verirken değil alırken olur. Horlama çok önemli bir toplumsal sorundur. Çok yorgunluğa neden olan horlama sonraki günün de verimsiz geçmesine sebep olur. Spor ve diyet uygulanmasının tedavide çok kıymetli tesiri vardır. Horlama plağı ile alt çenenin geriye düşmesi engellenerek horlama durdurulur.
f) Gece Plağı: Diş Gıcırdatma (bruksizim) toplumumuzda çok yaygındır ve çoklukla bu alışkanlığa sahip bireylerin bundan haberi yoktur. Gerilimli, hassas ve titiz bir yapıya sahip olan bireylerde bruksizm daha fazla görülebilir. Dişlerde aşınma, kırılma, diş eti çekilmesi, dişlerde çok hassasiyet, çatlak, yanaklarda iritasyon (tahriş), kas ve çene eklemi ağrısı olarak kendisini gösterir. Tedavi için hastanın alt dişlerinin üzerine konulan gece koruyucuları diş gıcırdatmasının semptomatik tedavisinde kullanılan en kıymetli araçtır. Gece koruyucuları her vakit tek başına kâfi olamayabilir, bu nedenle hastalığın şiddetine nazaran gece koruyucularının yanında rahat uyumayı sağlayıcı kas gevşetici ilaçlar da kullanılırsa yararlı olabilir. Bununla birlikte mümkün olduğunca ilaç kullanmadan psikoterapi de çok yararlı olur.
Yemeklerden sonra protezler ağızdan çıkarılıp evvel ağızda var olan dişler fırçalanmalı sonra protezler su ve fırça yardımıyla temizlenmelidir ve protezler genelde doktor tarafından aksi söylenmedikçe gece yatarken ağızdan çıkarılmamalıdır. Damak kenarlarında şayet vuruk oluşursa tabip denetiminde bu vuruklar alınarak hastanın ağrısı geçirilip hasta ağrıdan kurtarılır.
