Yarık damaklı çocuklarda erken devirde babıldama evresinde bile ses dağarcıklarının büyüklüğü ve oluşumu ile ilgili olağan gelişim gösteren çocuklardan farklılaşmaktadır. Babıldama evresinde daha az çeşitlilik göstermektedirler.
B erken devirdeki eksiklikler sonraki periyotta gelişecek olan lisan marifetlerini ve sözcük dağarcıklarını olumsuz tarafta tesirler.
Bu devirde DKT nin emeli erken devirde yarığın irtibat maharetlerine olan tesirlerini azaltmayı amaçlar.
MÜDAHALENİN MAKSATLARI:
ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI ARTTIRMA:
Ameliyat öncesi devirde kolay babıldama oyunlarıyla en az etkilenen nasal sesler uyarılabilir.
Ebeveynin dikkat etmesi gereken nokta glottal stopları pekiştirmemektir. Glottal stopları görmezden gelip model olarak uygun vokalizasyon sağlanmalıdır.
Glottal stopları ortadan kaldırmak için çoklukla kullanılan yol ötümsüz seslerle başlayan hecelerin fısıldamayla başlanılıp daha sonradan ses şiddetinin arttırılması prosedürüdür.
EŞ VAKİTLİ OLARAK ÜNSÜZ DAĞARCIĞINI VE SÖZCÜK GELİŞİMİNİ ARTTIRMAK
Çocuklarda ünsüz dağarcığını sözcükle arttırmak daha tesirli olabilmektedir. Seçilen sözcükler tek heceli ve olağan gelişim gösteren çocuklarda gözlemlenen birinci sözcükler olmalı ve birçok irtibat hedefi için kullanılabilir ve fonksiyonel olmalıdır. Tanıdık şahısların isimleri, oyuncaklar, kıyafetler, yiyecekler ya da toplumsal rutinler halinde olabilir.
Öğretilecek sözcükler çocuğun sesbilgisel dağarcığında olan ve kolay ünsüz-ünlü sesi içeren daha sonra CVC ve CVCV biçiminde olan sözcükler olmalıdır. Sözcük dağarcığı genişledikçe çocuğun sesbilgisel dağarcığında olmayan sesler de eklenebilir.
AĞIZ HAVA AKIŞININ FARKINDALIĞININ ARTTIRILMASI
Basit oyuncaklar kullanılarak çocuğun konuşma sırasında ağız hava akışı farkındalığının arttırılması sağlanmalıdır. Burada dikkat edilecek nokta oyun sırasında kullanılan aktivite içinde ses üretiminin de olması kuralıdır.
ORAL MOTOR ANTRENMANLAR NEDEN YAPILMAMALIDIR?
Ses üretimi olmaksızın yapılan oral motor idmanların velofaringeal yetmezliği azalttığına dair bilimsel destek bulunmamaktadır. Olağan gelişim gösteren ydd li çocuklarda oral motor sorunlar görülmez. Bu çocuklarda sesletim sesbilgisel sorunlar bulunmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda oral motor antrenmanların yarık damak dudağa bağlı gelişen sesletim sesbilgisel sıkıntıların terapisinde tesirli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
TERAPİLER…
Terapiler çocuğun yaşına, dilsel düzeyine, bağlantı hünerlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
